«تحلیل تطبیقی مفهوم هویّت زنانه در بت دوره‌گرد مرجان بصیری و حباب شیشۀ سیلویا پلات»

خیزش افکار اجتماعیِ جدید و تکوین و تکامل آن در جوامع مختلف، به بازتاب دردهایِ اجتماعی و بحران‌های روان – اجتماعی جوامع در دنیای روایت انجامیده است. یکی از مفاهیمی که همراه با توسعه‌یافتگی جوامع مطرح شده، مفهوم هویّت است. این جُستار با استفاده از روش تحلیل محتوا و سندکاوی و با استفاده از منابع کتاب‌خانه‌ای و با مطالعۀ موردی دو رمان حباب شیشه‌ اثر سیلویا پلات و بت دوره‌گرد اثر مرجان بصیری را با تبیین و تحلیل رابطۀ ذهنیّت مردسالار و بحران هویّت، بازنمایی الگوی زنِ مدرن و افسردگی، جنون و خودکشیِ زنان مقایسه کرده و به نتایجی دست یافته است: تنازع ذهنیّت تاریخیِ جوامع و افکار مدرنِ اجتماعی، باعث تقابل دوگانۀ معنا در جهان اجتماعی، غلبۀ فردیّت در جامعه و نیز بسطِ بحرانِ هویّت شده است. دنیای زنانه از این موارد بیشتر آسیب دیده است. انزوای زنان و قرارگرفتن آنان در حباب پوشالی و جنسیّت زدۀ تاریخی در جهانِ امروز، باعث بروز اثرات روان رفتاری و نیز ایجاد نحله‌های فکری خاصّی شده است که در جهانِ فرهنگ در حال تکرار، تداوم، حفظ و یا ترویج است. این امر در جهان روایت، به مثابۀ جهان واقع، نیز مشهود است به گونه‌ای که سیرِ روایی در دو رمان بت دوره‌گرد و حباب شیشه بیانگر تلاش نافرجامِ انسان مدرن برای رهایی از جبر اجتماعی و ذهنیّت قالبی است که زن را در روی‌کردی جبرگرایانه، دارای سرنوشتی محتوم می‌داند. تلاش دو شخصیّت اصلی در دو روایت، نوعی کانون‌گریزی اجتماعی را، به هدف فرار از بحران هویّت القا می‌کند.

Comparative analysis of the concept of feminine identity in the Marjan Basiri’s Bot-e- Doregard and Silvia Plot’s the bell jar.

Abstract The world of literature reflects social changes and the psychological effects consequent upon these changes. The notion of identity is one such effect. Shaped by the society, culture, politics and ideology, identity as a theme finds its way into literary works. The present study uses content analysis and text mining to do a library –based research of the theme of feminine identity in Sylvia Plath’s The Bell Jar and Marjan Basiri’s The Itinerant Idol. The major character of each novel is a modern women who lives in a patriarch society and experiences a crisis of identity which results in her depression, madness and final suicide. The results of the study show that the clash of tradition and modernity has caused a crisis in meaning and identity, especially for women. Women are isolated from the mechanism of the society, placed as if in the bell jars of history. This isolation has made women react in different ways and through different social and cultural movements to the injustices which keep recurring in various forms. These worries and concerns are also reflected in the world of fiction. The Itinerant Idol and The Bell Jar reflect such worries: women try to free themselves from the shackles of the identity imposed on them by repressive social orders. The major characters of the two novels try to redefine themselves in search of their identity. Keywords: Identity; Patriarchy; The Bell Jar; The Itinerant Idol; Sylvia Plat; Marjan Basiri.