تک‎خاطره‏‏ و مجموعه تک‎خاطرات فارسی گونه‏ای از زندگی‏نوشت‎های شخصیِ خاطره‏محور

زندگی‎نوشت‎های فارسی به معنای ژانری کلی مشتمل بر انواع نوشتارهای مشتمل بر روایتی واقع‏گرایانه از زندگی ایرانیان، با دو شیوۀ کلیِ خاطره‎نویسی و یومیه‎نویسی، در شاخه‏های فرعیِ زندگی‏نامه‏نویسی‏‏، اتوبیوگرافی‏نویسی‏‏، یادداشت‏نویسی‏‏، سفرنامه‏نویسی‏‏، خاطره‏نویسی‏ و نامه‏نگاری، در 150 سال اخیر رایج‏ترین گرایش‏ تاریخیادبیِ در نوشتارهای معاصر را شکل داده و طی دهه‎های اخیر، در تعدد و تنوع، فزونی گرفته است. می‏توان نوشتار‏های‏ حاصل از شیوۀ خاطره‎نویسی را مشتمل بر گونه‎های «تک‏خاطره»، «خاطره‏نامه»، «اتوبیوگرافی» و «وقایع‎نامه شخصی» دانست که شناخت و طبقه‎بندی نوع اول موضوع نوشتارِ پیش رو است. «تک‎خاطره»، خاطره‏ای تنها است که در ساخت نوشتار و عمدتاً در قالب تک‏نگاشت ظهور می‏یابد. تک‎خاطره، بُن‎مایه و هستۀ اصلی همه انواع حاصل از خاطره‎‎نویسی و بُرشی کوتاه از زندگی است که قدرتش در نمایش لحظه، و ویژگی‎های آن، فشردگی، شگفت‎انگیزی، وحدت تاثیر، ایستاییِ زمان و مکان و روایت تک‎محور از رخداد بیرونی است. تک‏خاطره برخلاف خاطره‏‏‏‏‏‏‏نامه‏ها، اتوبیوگرافی‏ها و تاریخ‏نامه‏های شخصی که مجموعه‏ای از احوال، اقوال، رفتارها و مشاهدات فردی را به نمایش می‏گذارند، به نمایش تک‏پرده‏ای می‏مانند. «مجموعه تک‏خاطرات» متداول‎ترین نوعِ نوشتاریِ برساخته در میان زندگی‏نوشت‏های خاطره‏محور فارسی و حاصلِ جمع‏آمدنِ چندین تک‏خاطره است که عمدتاً بین آنها شباهت‏هایی از حیث سوژه، زمان و موضوع وجود دارد و اغلب، به وساطت فرد/افرادی جز راوی فراهم می‏آید. این مجموعه‏ها از حیث موقعیت روایتی، به انواعِ خویشتن‏محور، واقعه‏محور و دیگرمحور؛ از حیث نحوۀ شکل‎گیری به انواعِ اصیل و برساخته؛ از حیث توالی خاطره‎ها به انواع منظم و نامنظم؛ از حیث تعدد راویان به انواع تک‎راوی و چندراوی؛ و از حیث موضوع به انواعی متعدد در زندگی، سفر و حرفه طبقه‎بندی می‎شوند. این مقاله به روش تحلیل محتوا و در پی مطالعه صدها زندگی‎نوشت فارسی به نگارش درآمده است.

’’Single- emory’’ & Collections of Single- emories in Persian A Sub- Genre of Persian Life Writing Consists of Memory

Life Writing has been a most common historicalliterary trend in Persian writings in the contemporary period, for the last 150 years. Persian Life Writing as a general genre iconsists of the different writings. All of them contain a realistic account of the life of Iranians. They are all written in two general methods: writing the memoir (memory based) and writing the daily (daily based). So we have many sub genres as biography, autobiography, travel writing and personal letter. But their number and variety has increased in recent decades. Life Writing of Memory Includes &Single emory’’, &memoir&, &autobiography& and &personal history& . the recognition and classification of the first one is the subject of this paper. ’’Single emory& is the only memory that appears in the construction of writing. is the core of all types of memoirs and short cuts of the life, with these characteristics: Show in the moment, compactness, wonder, unity of impact, time and place. ’’Single emory’’ Shows a single screen, Unlike the memoirs, autobiographies, and personal histories that display a collection of personal circumstances, statements, behaviors, and observations. They are the result of collecting Singlememoirs, which mostly there are similarities between them in terms of subject, time and subject. Furthermore, they are often provided through the other person/ persons. These collections are divided into several types in terms of various aspects mentioned in this paper. This article has been written in content analysis method by examining hundreds of Persian Life Writings.