نقد مجموعه‌داستان «چشم سگ» از عالیه عطایی براساس مفهوم بیگانگی از ژولیا کریستوا (بررسی معضلات و دغدغه‌های مهاجران افغان در این مجموعه)

نقد مهاجرت یکی از زمینه‌های نقد پسااستعماری است که در جهان جدید با توجه به شیوع مهاجرت میان سرزمین‌های مختلف، توجه منتقدان ادبی و هنری را جلب کرده است. در این میان آراء ژولیا کریستوا اندیشمند و نظریه‌پرداز فرانسوی با توجه به استفاده از دست‌آوردهای دانش روان‌شناسی در تفسیر انتقادی مسائل مربوط به مهاجرت و مهاجران، جایگاه ویژه‌ای یافته است. کریستوا که در بررسی روان‌شناختی و اجتماعی پدیدة مهاجرت از تعابیر «بیگانة درون»، «بیگانگی» و «آلوده‌انگاری» استفاده می‌کند، اصلی‌ترین دلیل طرد بیگانه از سوی ساکنان سرزمین میزبان را در عدم مواجهة صحیح آنان با بیگانة درون می‌داند. همچنین گسست پیوند مهاجران از سرزمین و زبان اجدادی، حسی از تعلیق در فضا و زمان را برای آنان رقم می‌زند که مانع از احساس تعلق به سرزمین جدید می‌شود. عالیه عطایی نویسندة ایرانی – افغانی ازجمله هنرمندانی است که در آثار خود مشکلات و دغدغه‌های مهاجران افغان را دستمایة داستان‌پردازی قرار می‌دهد. مجموعه‌داستان «چشم سگ» از این نویسنده، دربردارندة هفت داستان کوتاه با موضوع مهاجران عمدتاً افغانی است که به‌خوبی مشکلات و مسائل آنان را بازنمایی می‌کند. مقالة حاضر در پی آن است تا با روش توصیفی – تحلیلی، داستان‌های این مجموعه را که برخی از آن‌ها توجه داوران جایزه‌های ادبی را هم به خود جلب کرده‌اند، از منظر نقد مهاجرت و بر پایة اندیشه‌های ژولیا کریستوا بررسی نماید. نتایج نشان می‌دهد که معضلات آلوده‌انگاشته‌شدن از سوی میزبان، عدم تعلق به سرزمین جدید، تعلیق در زمان، رجعت به دوران پرشکوه گذشته و ناکارآمدی لهجة سرزمین مادری، اصلی‌ترین مشکلات شخصیت‌های مهاجر در مجموعه‌داستان «چشم سگ» محسوب می‌شوند.

Critique of Alia Atai’s Dog Eye story series based on the concept of alienation by Julia Kristeva (Study of the problems and concerns of Afghan immigrants in this collection)

Criticism of immigration is one of the fields of postcolonial criticism that has attracted the attention of literary and artistic critics in the new world due to the prevalence of migration between different countries. The views of the French thinker and theorist Julia kristeva have found a special place in the critical interpretation of immigration and immigrant issues. Kristeva, who uses the terms &chora&, &alienation& and &abjection& in her psychological and social study of the phenomenon of migration, considers the main reason for the rejection of aliens by the inhabitants of the host country to be their lack of proper encounter with aliens. The severance of the immigrants from their homeland and ancestral language also creates a sense of suspense in space and time that prevents them from feeling a sense of belonging to the new land. Alieh Ataee, an IranianAfghan writer, is one of the artists who uses the problems and concerns of Afghan immigrants in her works. The author’s collection of dog eyes contains seven short stories on the subject of mostly Afghan immigrants, which will represent their problems and issues. The present article seeks to examine the stories of this collection from the perspective of immigration critique and based on the ideas of Julia Kristeva using a descriptiveanalytical method. The results show that the problems of contamination by the host, lack of belonging to the new land, suspension of time, return to the glorious past and the inefficiency of the motherland accent are the main problems of immigrant characters in the &Dog’s Eye& story series.