نشانهشناسی ترانههای اجتماعی فارسی: مطالعۀ چند نمونه شاخص
|
|
|
|
|
نویسنده
|
محمد امیری عارف ,رستم بیگ آتوسا
|
منبع
|
ادبيات پارسي معاصر - 1398 - دوره : 9 - شماره : 2 - صفحه:313 -338
|
چکیده
|
پژوهش حاضر که از نوع توصیفی-تحلیلی است با اتخاذ رویکرد نشانهشناسی اجتماعی و با هدف شناسایی ساختار ژانر به بررسی ترانه های اجتماعی موسیقی پاپ فارسی می پردازد تا به این پرسشها پاسخ داده شود که ساختار ژانر در ترانه های اجتماعی فارسی چیست؟ ترانه سرایان زن و مرد چگونه از رمزگان زبانی و منابع نشانه ای در بیان قصد اجتماعی خود استفاده کرده اند؟ و هویت فرستنده و گیرندۀ پیام در ترانه های اجتماعی چگونه بازنمایی شده است؟ به این منظور، 6 ترانه اجتماعی (از 3 ترانه سرای زن و 3 ترانه سرای مرد) به روش نمونه گیری تصادفی نظام مند انتخاب شدند. بر مبنای یافتهها مضامین پرکاربرد در ترانههای اجتماعی میهندوستی، پیوستگی قومی و ملی، اختناق و لزوم اصلاح امور هستند. در ترانههای اجتماعی سه ساختار عمده شناسایی شده است: توصیف وضعیت اجتماعیسیاسی غالباً با ارجاع به گفتمان اختناق و یاس؛ اقناع مخاطب با تاکید بر هویت ملی، قومی و جنسیتی؛ و پیشبینی و برنامهریزی برای آینده با بهره گیری از گفتمان امید. در بخش توصیف وضعیت، هویت فرستندۀ پیام در قالب راوی، در بخش اقناع با تاکید بر هویت ملی و جنسیتی و در بخش برنامه ریزی برای آینده در قالب کنشگر فعال بازنمایی شده است. گیرندگان پیام نیز غالباً با تاکید بر هویت ملی، جنسیتی یا قومی مشخص شدهاند. در ترانه سرایان زن، هویت زنانه و نقش کنشگری زنان به نحوی عامدانه برجسته شده است. بررسی رمزگان نشان میدهد تنوع نشانهها در نظامهای گذرایی و وجه در مردان بیشتر از زنان بوده است؛ با این حال، از منظر جهت، مردان تنها از بندهای معلوم در ترانههای خود استفاده کردهاند.
|
کلیدواژه
|
نشانهشناسی اجتماعی، ترانه اجتماعی، هویت، رمزگان
|
آدرس
|
پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی, ایران, پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی, ایران
|
پست الکترونیکی
|
atoosa.rostambeik@gmail.com
|
|
|
|
|