بررسی شگردهای انتقادی در شعر پروین اعتصامی

پروین اعتصامی(1320-1285ش)، از شاعران برجسته‌ی دوره‌ی رضاشاهی محسوب می‌گردد؛ عصری که غلبه‌ی نظام سانسور و فشار اختناق حاکم بر آن، امکان طرح مستقیم اندیشه‌های اجتماعی و بیان نقد‌های سیاسی را به‌شدّت سرکوب نمود. امّا پروین، با استفاده از شیوه‌ای خاص و با تکیه بر خلاقیّت هنری و استعداد شاعری خویش به سبکی ویژه در نقد دست یافت که ضمن گریز از فشارهای موجود، آزادی او را نیز در جهان شعری به دنبال داشته است. استفاده از شگردهایی چون مناظره‌پردازی، تمثیل‌سازی، بهره‌گیری از طنز و گسسته‌سرایی و... و نیز ویژگی‌های مختلف ساختاری در بافت شعری، امکانات جالبی در حوزه‌ی نقد سیاسی و اجتماعی در اختیار او نهاده است. در نتیجه انتخاب راه‌کارهایی برای آفرینش متنی چند بعدی و لایه‌لایه، به طرح غیرمستقیم نقد و نظرات سیاسی و اجتماعی او منجر شده است تا با ایجاد نوعی خودسانسوری که در مورد اعتصامی بیش‌تر به رویکردی اعتلا‌یافته و زیرکانه قابل تعبیر است، بعد هنری شعرهایش را نیز تقویت نماید. بدین‌ترتیب مقاله‌ی حاضر با هدف تحلیل جوانب مختلف این موضوع و بررسی شیوه‌های انتقادی پروین، نقد شعر او را با تکیه بر شیوه‌ای تحلیلی آماری در دستور کار قرار داده است.