رابطه قدرت و خشونت نگاه در نمایش‌نامه در بسته

این مقاله به بررسی درون‌مایۀ «نگاه خیره» می‌پردازد. درون‏‌مایۀ «نگاه خیره» از جمله مباحثی است که هم در آثار ادبی و فلسفی سارتر و هم در فلسفۀ فوکو مورد توجه قرار گرفته است. در این مقاله، باور این دو فیلسوف دربارۀ قدرت «نگاه خیره» در نمایش‏نامۀ تمثیل‌گونۀ در بسته اثر ژان پل سارتر بررسی می‏شود. با واکاوی در تار و پود اجزای این نمایش‏نامه و با به‌کارگیری ابزارهایی که «نگاه خیره» در اختیار دارد و از آن طریق به هستی دیگری عینیت می‏بخشد، در این مقاله سعی بر آن است که چگونگی سلب آزادی سوژه [فاعل شناسا] و بیگانه‌شدگی فرد نسبت به وجود واقعی خود نشان داده شود. اثرات دائمی، محونشدنی و نابودکننده‌ای که زیر سایۀ سنگین «نگاه خیره» دیگری در شخصیت سوژه [فاعل شناسا] جاری می‏شود، آزادی افراد را تحت‌الشعاع خود قرار می‏دهد و در چنگال رابطۀ قدرت، اسیر و گرفتار می‏کند همچنان که شخصیت‌های نمایش، اینه ، استل و گارسین در هزارتوی روابط قدرت گرفتار می‎شوند و از آنجا که در برابر هجوم «نگاه خیره» دیگری، به شیء بی‏دفاعی تبدیل ‏می‏شوند، راه گریز برای فرار از چشمی که به آن‏ها خیره شده است، نمی‏یابند.