تفاوت های نحوی به عنوان چالشی در ترجمه ادبی؛ (مورد پژوهی: ترجمه ضمیر سوم شخص مفرد در غزل های حافظ)

منشا بسیاری از ایهام های جذّاب شعر حافظ، در چندگانگی تفسیر های مربوط به تعیین مخاطب شعر اوست. مترجم ادبی موفّق کسی است که درجه ابهام آمیزی متن را در فرایند ترجمه حفظ کند. یکی از مشکلاتی که در فرایند ترجمه رخ می دهد، عدم تناسب ساخت های دستوری و ویژگی های صرفی و نحوی زبان مبدا و مقصد است. این امر در ترجمه ادبی و به‌ویژه ترجمه شعر که گاه مبتنی بر همین ویژگی های صوری برای خلق ابهام های خیال انگیز است، بیش‌ازپیش چالش برانگیز خواهد بود. با توجه به فقدان مشخصه جنس در نظام ضمیری زبان فارسی، برگردان ضمیر «او» که به معشوق حافظ اشاره می کند، در ترجمه انگلیسی امری چالش‌برانگیز است، چراکه مترجم مجبور به استفاده از یکی از دو ضمیر مذکّر یا مونّث خواهد بود که هرکدام تفسیری خاص را برمی انگیزد. این مقاله با بررسی نمونه هایی از ترجمه شعر حافظ توسط سه مترجم، به تحلیل و دسته بندی شیوه های ایشان در برگردان ضمیر سوم شخص مفرد می پردازد.

Differences in English & Persian Pronominal Systems as a Challenge in Literary Translation; Rendering the Third Person Singular Pronoun in the Translations of Hafiz’s Lyrics

The translation of Persian poems necessitates the fluency of the translator in source and target languages as well as great knowledge about the delicacies of poetry and the intellectual, social and cultural background of the poet. One of the problems in the process of translation is the incompatibility of the syntactic structures and morphological and grammatical features of the two languages. The source of many of the attractive ambiguities in Hafez is the different and contradictory interpretations concerning the addressee in his poems. Persian lacks grammatical gender and the third person pronoun in Persian /?u/, which refers to the beloved of Hafez, defies translation since in English, the translator has to use either masculine or feminine pronouns, each of which provoking a different interpretation. The present study surveys samples of the translation of Hafez’s lyrics by three translators, thus analyzing and classifying different methods in the translation of this pronoun.