نمود آزادی عمل خود مترجمان در آثار خود ترجمه‌ شان: مورد پژوهی حسن کامشاد

عاملیت و آزادیِ عمل خود مترجمان در دو دهۀ اخیر توجّه صاحب‌نظران حوزۀ مطالعات ترجمه را به خود معطوف کرده است، امّا نمود این اختیار عمل در آثار خود ترجمه‌ شده به ‌خوبی موشکافی نشده است. پژوهش حاضر بر آن است تا با بررسی یک اثر خود ترجمه از یک نویسنده/ مترجم ایرانی، حسن کامشاد، به تظاهر بیرونی آزادی عمل خود مترجم در ترجمۀ اثری در ژانر غیر داستانی بپردازد. بدین منظور، با استفاده از رویکرد کیفی و تلفیق آن با شیوۀ زبان‌ شناسی پیکره‌ای نسخۀ انگلیسی کتاب modern persian prose literature و خود ترجمۀ فارسی آن با عنوان پایه ‌گذاران نثر جدید فارسی انتخاب شد و در سطح «پیرا متنی» و «متنی» مورد تحلیل قرار گرفت. یافته‌ها حاکی از آن بود که آزادی عمل خود مترجم می‌تواند به‌ صورت پنج نوع رفتارهای ترجمه‌ای بروز نماید: اضافه ‌سازی در پیرامتن و متن، حذف و کوتاه ‌سازی در پیرامتن و متن، بومی‌ سازی، تنوّع و تخصیص و اصلاح‌ سازی. می‌توان این‌ گونه برداشت کرد که بروز این رفتارهای ترجمه‌ای تا حد زیادی در ارتباط با حس مالکیت نویسنده به متنی است که ترجمه می‌کند. کامشاد به‌ عنوان مالک متن اصلی، از اختیار عمل و آزادی خود نهایتِ استفاده را کرده تا مخاطب فارسی‌ زبان را از ابتدا تا انتهای متن با خود همراه نگاه دارد؛ بنابراین خود مترجم مفهوم «وفاداری» را در حوزۀ خود ترجمه دست‌خوش تغییرات زیادی می‌کند. نه ‌تنها حس مالکیت متن تالیف و ترجمه ‌شده، بلکه شناخت عمیق مخاطبان اثر و سطح دانش آنان می‌توانند دلایلی بر این رفتارهای ترجمه‌ای باشند.

Representation of Self-translators’ Freedom in their Self-translations: A Case Study of Hassan Kamshad

In the last two decades, selftranslators’ agency and their freedom in translation have attracted many scholars’ attention in translation studies. However, how their selffreedom is represented has been underresearched. To this end, the present study intends to investigate how selftranslators’ freedom is manifested in their selftranslation. Employing a qualitative approach assisted by corpus linguistic techniques, the original English version of the book Modern Persian Prose Literature together with its Persian translation were selected as the corpus of the study. Close examination of the books at paratextual as well as textual levels revealed that selftranslators’ freedom can be represented as five translatorial behaviours, namely, addition, deletion and shortening at textual and paratextual levels, domestication, granularity and specification, and modification. It seems that what lie behind such translatorial behavior is the ownership of the authored and translated texts by the same person and a deep appreciation of the readers and their knowledge. As the author and translator of his book, Kamshad enjoys and applies his agency and freedom to grab his readers’ attention to the content he is creating. It can be suggested that selftranslators’ considerable freedom in recreating their selftranslation may move the border of loyalty in translation.