ترجمۀ مخاطب‌محورِ «قرآن خواندنی» علی ملکی:رویکردی نو به ترجمۀ قرآن

کم‌رنگ شدن مفهوم ترجمه به‌عنوان تعادلِ یک‌به‌یک بین متن مبدا و متن مقصد و توجّه روزافزون به مخاطب که در دهه‌های 70 و 80 میلادی به اوج خود رسید سبب تحول و تطور تئوری ترجمه گشت و مخاطب و نقش وی را در کانون توجّه مطالعات ترجمه قرار داد. حال، اکثر ترجمه‌های قرآن به زبان فارسی، بااینکه برگردان‌هایی معنایی به شمار می‌روند، پرداختن به اسلوب و شیوۀ نگارش زبان عربی را بر مخاطب فارسی‌زبان رجحان می‌نهند که این امر سبب بسیاری از کاستی‎‌های ترجمه‌های قرآن از جمله عدم ارتباط موثر مخاطبان فارسی‌زبان با این ترجمه‌ها شده است. پژوهش حاضر در تلاش است تا با مقایسۀ ترجمۀ‌ معنایی فولادوند و ترجمۀ مخاطب‌محور علی ملکی و با استفاده از مفاهیمی چون «تعادل کارکردی» کولر (1979) و «اثر معادل» نایدا (1964) نشان دهد که رویکرد مخاطب‌محور به ترجمۀ قرآن به‌واسطۀ استفاده از ظرفیت‌های زبان فارسی بهتر از ترجمه‌های معنایی می‌تواند مخاطب را در درک درست و سریع آیات قرآنی یاری رساند و با محور قرار دادن خوانندگان فارسی‌زبان، برگردانی کاملاً مخاطب‌محور از قرآن به دست دهد که در عین رعایت امانت،‌ عاری از بسیاری از کژتابی‌های ترجمه‌های موجود قرآن باشد و خواندن ترجمۀ قرآن را به تجربه‌ای لذّت‌بخش ‌بدل ‌کند.

Ali Maleki’s Audience-Centered Translation: A New Approach to Qur’an Translation

The weakening of the concept of translation as a onetoone equivalence between the source text and the target text and the growing attention to audience, which peaked in the 1970s and 1980s, led to the evolution of translation theory and the role of audience. However, most translations of the Qur’an into Persian, although semantic, prefer the style of Arabic writing to the Persianspeaking audience, which causes many harms in the translation of the Qur’an, including the lack of connection between Persianspeaking audiences and these translations. Ali Maleki’s readable translation of the Qur’an, focusing on Persianspeaking readers, has given a completely audiencebased approach to the translation of the Qur’an which is free from many of the shortcomings of existing translations of the Qur’an. The present study seeks to compare the semantic translation of Fooladvand and the translation of Ali Maleki with the use of concepts such as Koller’s “pragmatic equivalence” (1979) and Nida’s “equivalent effect” (1964) to show that the audiencebased approach to translating the Qur’an makes use of the potentials of the Persian language and is better than semantic translations. It can also help the audience to understand the Qur’anic verses correctly and quickly.