روش‌های ترجمه‌ آواختنی آهنگ‌ها در دوبله‌ فارسی پویانمایی لوراکس

ترجمه‌ آهنگ گونه‌ای از ترجمه است که در آن دو بعد زبانی و موسیقایی با هم درآمیخته‌اند و این آمیختگی بر سختی آن می‌افزاید. ترجمه‌ آهنگ به‌عنوان زیرشاخه‌ای از ترجمه‌ دیداری‌شنیداری در سال‌های اخیر در ایران روند روبه‌رشدی داشته است و مورد توجه و استقبال شرکت‌های دوبلاژ فیلم هم قرار گرفته است. در این نوع ترجمه، غیر از ترجمه‌ محتویات زبانی، ابعاد موسیقایی نیز باید مورد توجه قرار گیرند که در این پژوهش بر آن تاکید شده است. مترجمان در دوبله‌ آهنگ‌های پویانمایی‌ها با دشواری‌های متعددی روبه‌رو هستند، زیرا باید موسیقی و ترانه را هماهنگ کنند تا محصول نهایی، ترجمه‌ای آواختنی باشد و در عین حال با مضمون ترانه‌ مبدا و فضای آهنگ نیز هم‌خوانی داشته باشد. هدف از پژوهش حاضر، یافتن روش‌های ترجمه‌ آواختنی آهنگ بر پایه‌ مدل فرانزون (2008) با در نظر گرفتن بُعد موسیقایی دوبله‌ پویانمایی موزیکال لوراکس (قِنو و بالدا، 2012) است. در ترجمه‌ آهنگ‌های پویانمایی دوبله‌شده‌ لوراکس بنا بر مدل فرانزون (2008) از یک روش محض ترجمه‌ای استفاده نشده بود. از مجموع پنج قطعه آهنگ این پویانمایی، در چهار قطعه آهنگ، موسیقی مبدا بدون تغییر حفظ شده بود و ترانه‌ها برای هماهنگی با موسیقی مبدا بازنویسی یا ترجمه شده بودند؛ این یعنی تلفیق روش سوم و پنجم فرانزون (2008) و در یک قطعه آهنگ، موسیقی مبدا عوض شده بود و ترانه‌ها نیز برای هماهنگی با موسیقی بازنویسی شده بودند که بنابر مدل مذکور یعنی از تلفیق روش سوم و چهارم استفاده شده بود. در انتها، کاربردهای آموزشی و پژوهشی یافته‌ها بحث شده‌اند.

Translation Approaches of Singable Songs in the Dubbing of Lorax

AbstractSong translation as a subcategory of Audiovisual translation has been welcomed by the dubbing industry in Iran. It is a translation in which both linguistic and musical dimensions are closely integrated, therefore such a strong connection adds to its translation difficulties. This study determines the significance of the musical dimension as a major constraint in the translation of songs. Producing singable translation has been the most challenging task for song translators. The purpose of the present study is to take into account the musical dimension of musical animation The Lorax (Reaud and Balda, 2012) dubbed into Persian based on Franzon (2008) song translation model, determining the methods of producing singable translation of songs. As the results suggest, according to the adopted model, there was not an absolute translation method in the translation of songs dubbed into Persian, instead integrated methods of song translation were applied. To illustrate, the original music in four pieces of songs of the animation The Lorax (2012) was preserved. Therefore, the Persian lyrics were rewritten or translated but in one piece of song, the original music was changed to adapt to the rewritten Persian lyrics. This is the combination of the third and fifth as well as third and fourth approaches of song translation.