نشانه‌شناسی تطبیقی مفهوم «قدرت» در طعم گیلاسِ عباس کیارستمی و هملت ماشینِ هاینر مولر براساس نظریه‌ انسان‌شناسی‌ادبی پیر بوردیو

طعم گیلاس نوشته‌ عباس کیارستمی و هملت ماشین اثر هاینر مولر را می‌توان در انتقاد از اسارت ذهن و انزوای هنرمند در دنیای ماشینی در سایه‌ نظریه‌ انسان‌شناسی‌ادبی پیر بوردیو بررسی و تبیین کرد. رویکرد مشترک این آثار در برابر میدان قدرت، مبتنی بر دیالکتیک سرمایه‌ فرهنگی با سرمایه‌ اجتماعی، دیالکتیک خیال با واقعیت و دیالکتیک متن با فرامتن است که در سه محور کنشِ اجتماعی، کنش زیبایی‌شناختی و کنش فرامتنی قابل تحلیل است. با توجه به جایگاه شاخص این آثار در سطح جهانی و در هنر مستقل، از مکتب تطبیقی آمریکا برای بررسی مضامین، گرایش‌ها، تخیلات و تکنیک‌های اجرایی مشترک در این دو اثر استفاده می‌شود. همچنین روش تحقیق توصیفی برای تحلیل محتوای مفهوم قدرت و بررسی هم‌کنشی نشانه‌های متنی در این پژوهش تطبیقی به‌کار می‌رود. یافته‌های پژوهش حاکی از اشتراک این آثار در فعال ساختن ذهن مخاطب یا تبدیل مخاطب به سوژه‌ کُنش‌مند است چنانکه این آثار در برابر هنر هالیوودی یا عامه‌پسند به‌جای تقلید از واقعیات رسانه‌ای به‌دنبال کشف واقعیت از طریق مخاطب و ایجاد گفتمان میان‌فرهنگی‌اند. نشانه‌شناسی این آثار از یک سو بیانگر قدرت هنر در واژگون‌سازی زبان رسانه و ساختارشکنی واقعیات کلیشه‌ای و از سوی دیگر نشانگر تاثیر دیالکتیک مَنش بر ساختارهای اقتصادی‌اجتماعی برای تعدیل میدان قدرت از طریق توسعه ارزش‌های هنر معناگراست. در نتیجه هر دو اثر به‌عنوان آثار پست‌مدرن با استفاده از سرمایه‌های فرهنگی و تکنیک‌های پسادراماتیک، تقابل عینیت با ذهنیت در خشونت نمادین را مورد پرسش قرار می‌دهند و اثر را به متنی باز و سلطه‌ناپذیر تبدیل می‌کنند.

A Comparative Semiotic Study of “Power” in Abbas Kiarostami’s Taste of Cherry and Heiner Muller’s Hamletmachine Based on Pierre Bourdieu’s Theory of Literary Anthropology

AbstractAccording to Pierre Bourdieu’s Theory of Literary Anthropology, there are common signs of Independent Art in Taste of Cherry by Abbas Kiarostami and Hamletmachine by Heiner Muller criticizing mind control and isolation of the artist in the machinized world. Both withstand the field of power through some dialectics inbetween: cultural capital versus social capital; fancy versus reality and text versus transtextuality which are discussible from three aspects including social act, aesthetic act and transtextual act. Having an outstanding placement in the world’s independent art movement, American School of comparative literature is used in this study to compare the common themes, modes, images and performative techniques between the two selected works. In addition, a descriptive method is used for the content analysis of “power” and the study of the interactive relations among contextual signs. The results show both works raise consciousness in the audience and change her/him into an active human subject. Opposite to Hollywood or popular art, these works do not imitate realities reflected in the media, but they discover the truth through intercultural dialogues and discussions made for the audiences. Their semiotics signify the ability of pure art in the conversion of media language and deconstruction of stereotyped realities. However, it signifies the influence of reflexivity dialectic on socioeconomic structures to moderate the power field through the development of values in the conceptual art. Therefore, both postmodern works put the contradiction between objectivity and subjectivity in Symbolic violence under question through the application of cultural capital and postdramatic techniques.