ساموئل بکت و ظهور شیءگرایی: هستی‌شناسی شیءگرا در نمایشنامه بازی بدون کلام

تلاش ساموئل بکت در کنار زدن ساختار انسان‌محور فصلی جدید در آثار دراماتیک وی ایجاد می‌نماید که نه‌تنها در آن خبری از جدال اصالتاً کانتی میان انسان و جهان پیرامون او در جهت اثبات برتری انسان نیست،‌ بلکه موکد ظهور نگاهی شیءمحور به اصل وجود انسان است. براین اساس این دیدگاه، شخصیت‌های خلق‌شده در آثار نمایشی بکت، یا دَرکی از ماهیّت کاربردمحور اشیاء ندارند و یا خود را هم‌سنگ سایر اشیاء حاضر در جهان پیرامون می‌داند. نکتۀ قابل تامّل در این چرخش دیدگاه بکت متاثر از دو برداشت فوق را می‌توان به‌این‌ترتیب تعریف نمود: خروج شیء از حالت وجودیِ ابزار محض و تبدیل‌شدن آن به شیء مستقل با امکان بازخوانی واقعیت بر اساس ماهیّت کاربردی خود از یک سو؛ و سقوط انسان توانا مدرن در پرتگاه سکون از سویی دیگر. آنچه این مقاله به تحلیل آن خواهد پرداخت عبارت است از انطباق دیدگاه شیءگرای بکت با فلسفۀ هستی‌شناسی پسامدرن در جهت شناخت بعدی ناشناخته از تفکر انتقادی او که در آن انسان و شیء در لایه‌های متفاوت از هستی‌شناسی برابری می‌کند. لذا این مقاله با بررسی نمایشنامه بازی بدون کلام 1 و با نگاهی منطبق بر فلسفۀ پسامدرن شیءگرای گراهام هارمن بر آن است تا نگاه منتقدانۀ بکت به وضعیت انسان در اواخر قرن بیست را فارغ از دیدگاه‌های تکراری پژوهش‌های انتقادی پیشین بررسی نماید. دست آورد پژوهشی مقالۀ حاضر را می‌توان معرّفی و سپس بررسی چهارچوب هستی‌شناسی نوینی دانست که در آن از انسان متعال مدرن تنها خسی در صحرای صحنۀ پسامدرن بکت باقی مانده است؛ صحرایی که هبوط انسان‌گرایی را نوید می‌دهد.

Samuel Beckett and the Dawn of Object-Oriented Ontology in Act Without Words I

Samuel Beckett’s efforts in dismantling anthropocentrism has ushered a new chapter not only in his oeuvre, which debunks the cliché binary of Man Vs nature, but in the postmodern look at ontology; his negative perspective introduces the man as a hollow body that neither seeks an aggressive independence nor includes a progressive cognitive dominance: the Beckettian man is nothing more than an empty shell. The characters in his plays, too, either lack a perception of the surrounding objects or surprisingly enough see themselves equal to such objects. Beckett’s dramatically negative perception of modern man can be explained as follows: first, the object has left its Heideggerian utilitarian cocoon, and thus cavorts as an object independent of man’s cognitive realm of confirmation; and second, the fall of man from his cognitive throne and into an abyss of stasis reaffirms the former hypothesis. Such a radical shift in his ontological attitude that can best be explained in light of the postmodern philosophy of objectoriented ontology hints at one alarming concept: a holistic ontological effort to reinvent the object as an equal existing entity to man. By debunking the Anthropos as the epicenter of existence, Beckett crafts new layers of being wherein the HegelianNietzschean Übermensche or the creative Leibnizian Monads emerge as the notable absentees; the reality Beckett portrays is founded on the availability or lack thereof of an equal reciprocity between objects and the subject. By examining Beckett’s Act Without Words I and Graham Harman’s ObjectOriented Ontology, this essay explores and challenges the fruits of Beckett’s misanthropic reading of the modern man that lends itself to postmodern reversal of the traditional subject Vs. object binary opposition.