بررسی تاثیر نهادهای قدرت بر ترجمه و تالیف آثار کودک و نوجوان ایران: مطالعۀ موردی آثار برگزیدۀ دورۀ 1340-1357

نهادهای قدرت در هر جامعه‌ای همواره درصدد کنترل و هدایت نظام ادبی کشور خویش بوده‌اند و ایران نیز از این قاعده مستثنا نیست. به لطف ترجمه‌های بسیاری که از آثار کودک و نوجوان طیّ دهۀ 40 و 50 شمسی وارد بازار ایران شدند، نهادهایی برای ارزیابی و هدایت تولیدات آنها تاسیس شدند. در میان شیوه‌های مختلف نظارتیِ نهادها، سیاست اهدای جوایز موثرترین بوده که مستقیماً بر بازار، صنعت نشر و ترجمه و نظام آموزشی کودک و نوجوان تاثیر می‌گذارد و علی‌رغم اهمّیّت، کمتر مورد پژوهش قرارگرفته است. این نوشتار به بررسی تاثیر سیاست مذکور بر تولید آثار ترجمه و تالیف کودک و نوجوان طیّ دو دهۀ نخست فعّالیّتشان می‌پردازد. فهرستی از آثار برگزیدۀ سال‌های 1340 تا 1357 از دو منبع جامع «برگ‌های ماندگار» (زاهدشکرآبی، 1392) و «پایگاه  کتابخانه ملّی ایران» استخراج شدند. سپس، با نرم‌افزار «spss» نهادهای فعّال، تعداد و نوع آثار برگزیده و ناشران برجسته این دوره مشخص گشتند. با تحلیل گفتمان، مضمون اصلی هر یک از آثار برگزیده شناسایی و مقایسه شدند. اجماع نتایج کمّی و کیفی نشان داد که نهادها با تخصیص بیشتر جوایز خود به آثار تالیفی (60.6%)، داستانی و آثاری که مضامین خاص داشتند، عرضه‌کنندگان و بازار را به سمت تولید چنین آثاری سوق داده‌اند. مشترک بودن مضامین آثار برگزیده نیز اثبات کرد که سیاست اهدای جوایزِ نهادها سوگیری ایدئولوژیک داشته است.

Investigating the Effects of Patronage on Translated and Domestic Children’s Literature in Iran: The Case of Award Winners of 1340/1961 – 1357/1978

In any society, patronage always attempts to control and direct materials produced for the young population, and Iran is no exception. Thanks to the large flow of translated children’s literature published in Iran during the 1960s and 1970s, several literary institutions were established to manage the flow. They introduced various measures and their policy on award offerings appears to be the most effective one, yet, it has not been fully studied and researched. The aim of this study was to investigate how these institutions’ policy on award offerings had affected translated and domestic children’s books during the early years of their establishment. Accordingly, all awardwinning translated and domestic children’s books during the period of 1340/1961 to 1357/1978 were collected from two comprehensive resources, and they were analyzed in SPSS. The quantitative analysis offered insights into major institutions, award winners and qualified publishers. Drawing on discourse analysis, the authors extracted the main themes revolving around award winners and they were compared and contrasted to find any possible harmony. Overall, the results revealed that the institutions preferred to choose children’s books, which were written by Iranian authors, and translated books were not their priority. Additionally, fictions were favored over nonfictions. Their awardoffering policy was also ideologically oriented since awarded books contained common themes.