ترجمه گزاره‌های فراگفتمانی در گفتمان سیاسی تد: بررسی کم ‌تخصیصی معنایی میان زبان انگلیسی و فارسی در پیکره موازی

گزاره‌های فراگفتمانی از عناصر مهم فراگفتمانی‌اند که برای برقراری ارتباط میان بخش‌های مختلف گفتمان و همچنین کمک به مخاطبان (خواننده و شنونده) در درک روابط کاربردشناختی به‌کار می‌روند. پژوهش حاضر با هدف بررسی این عناصر فراگفتمانی و ارائه‌ پژوهشی پیکره‌محور و مقایسه‌ای بر روی برخی از مهم‌ترین گزاره‌های فراگفتمانی موجود در زبان انگلیسی و فارسی انجام شد. بدین‌منظور، تعداد ده سخنرانی تد با محوریت ژانر سیاسی به زبان انگلیسی به‌صورت تصادفی انتخاب و به همراه ترجمه‌ فارسی آن در نرم‌افزار پیکره‌ساز اسکچ انجین بارگذاری شد. برای بررسی و دسته‌بندی گزاره‌های فراگفتمانی، چهارچوب هایلند (2005) انتخاب شد. در این چهارچوب عناصر فراگفتمانی به دو دسته اصلی تبادل و تعامل، تقسیم می‌شوند که گزاره‌ها در دسته‌ نخست قرار می‌گیرند. از بررسی‌های مقابله‌ای میان این عناصر و ترجمه‌ فارسی آن‌ها، این موضوع دریافت شد که به‌طور کلی فرایند ترجمه‌ این عناصر را می‌توان در قالب دو راهبرد کلی (ترجمه‌ تحت‌اللفظی و کم‌تخصیصی) توصیف نمود که فرایند کم‌تخصیصی خود متشکل از سه نوع دیگر (حذف، توسیع و تحدید) است. از دیگر یافته‌های این پژوهش می‌توان به درک وجود رابطه‌ای معنادار میان نوع گزاره‌ها و نوع خاص راهبرد به‌کاررفته اشاره کرد. با استفاده از عملیات آماری و کمی حاصل از بررسی داده‌های موجود مشخص شد گزاره‌های قوی غالباً به‌صورت تحت‌اللفظی ترجمه می‌گردند، در حالی که گزاره‌های ضعیف نظیر and گاهی اوقات به‌صورت تحت‌اللفظی و گاهی تحت عنوان فرایندهای کم‌تخصیصی ترجمه می‌شوند. یافته‌های این تحقیق می‌تواند در پژوهش‌های آتی در زمینه‌ مطالعات ترجمه‌ پیکره‌محور و زبان‌شناسی مقابله‌ای استفاده شود.

Translating Metadiscourse Features in TED Political Talks: A Parallel Corpus-Based Investigation of Semantic Underspecification in English and Persian

Abstract;Metadiscourse features are considered important elements of discourse that are used to establish communication between different parts of discourse as well as to help audience (readers and listeners) in understanding the functional relationships. The aim of this study was to investigate these metadiscourse features and to conduct a comparative corpusbased study on some of the most important metadiscourse features in English and Persian. To this end, ten Ted talks, focusing on the political issues in English, were randomly selected and, along with their Persian translations, were added to Sketch Engine corpus software. Hyland’s (2005) framework was selected to analyze and categorize metadiscourse features. In this classification, metadiscourse features are divided into two main categories, namely, interactive and interactional. Transitions belong to the interactive category. The comparative analysis between these elements and their Persian translations suggested that the translation process of these elements can be described in form of two general strategies; literal translation and underspecification. Underspecification process consists of three types, namely, deletion, extension and restriction. Other findings of this study highlighted the significant relationship between the type of underspecification and the type of strategies adopted. Using statistical and quantitative analysis, it was also found that strong transitions are often translated literally, while weak transitions such as “and” are sometimes translated literally and sometimes with underspecification. The findings of this study can be used in future research in the field of corpusbased translation studies and contrastive linguistics.