مواجهه با فساد سازمان ‌یافتۀ اقتصادی در سیرۀ حکومتی امیرمومنان(ع)

ساختار نظام اداری در نظام سیاسی هر جامعه‌ای در مواجهه و بازدارندگی از فساد اداری نقش بسزایی دارد. این مقاله با رویکرد سیره حکومتی امیر‌مومنان(ع) و با هدف کشف و وصف چگونگی مواجهه آن حضرت با فساد سازمان‌یافته اداری با استفاده از روش مطالعات اسنادی و تحلیلی بهره گرفته شده است. موضوع فساد اقتصادی سازمان یافته از مسائل مهم و بحث برانگیز مکاتب اقتصادی است. امیرمومنان(ع) بعد از سیطره بر حکومت با دوگونه از مفاسد اقتصادی روبرو شدند؛ فساد اقتصادی «سازمان‌یافته و فساد اداری غیرسازمان‌یافته» که فساد اداری سازمان‌یافته به مراتب خطرناک تر، پیچیده، دشوار و همراه با تبعات سنگین بر جامعه اسلامی می‌باشد. یافته‌های این پژوهش نشان می‌دهد که امیر‌مومنان(ع) با تغییر در ساختار نظام بیت‌المال و اصلاح شیوه تقسیم بیت‌المال و مواجهه با تضاد طبقاتی و فساد سیستماتیک توانست فساد سازمان یافته را از نظام سیاسی خود ریشه‌کن کند. نخستین اقدام آن حضرت ایجاد برنامه‌ای جامع در مواجهه با فساد اقتصادی، گونه شناسی فساد اقتصادی سپس ریشه کنی آن بوده است.

combating organized corruption in imām ʿalī’s (as) leadership sīrah

administrative structures in the political system of any society play a significant role in combating and inhibiting administrative corruption. this article through the use of documentary research has sought to investigate and describe how imam ali (as) fought organized administrative corruption. after taking control of the government, imam ali (as) faced two types of economic corruption; &organized and unorganized& economic corruption, in which organized administrative corruption is far more dangerous, complex, difficult, and with heavy consequences on the muslim society. the findings of this research show that imam ali (a.s.) succeeded in eliminating the organized corruption from his political system by changing the structure of the bayt al-mal system (as a financial administrative institution in islamic states), reforming the method of distribution of the bayt al-mal properties and financial resources and facing class conflict and systemic corruption. the first strategy of imam ali’s action plan was to create a comprehensive program to deal with economic corruption, typology of economic corruption and then its eradication.