موقعیت اجتماعی اهل ذمه در حکومت علی(ع) (35 - 40ه.ق)

در دوره خلافت علی(ع)، رویکرد حکومت در خصوص نحوه تعامل با شهروندان غیرمسلمان-اهل ذمه- تابعی از اصول دینی و دیدگاه های هیات حاکم در این خصوص بود. با توجه به اهمیت این دوره در تعیین شیوه ها و مواضع بعدی جامعه شیعیان در رابطه با جماعات اهل کتاب، این پرسش اصلی طرح شده که اهل ذمه در حکومت علوی از چه موقعیت اجتماعی برخوردار بوده و وضعیت آنان چه تفاوتی با ادوار خلفای پیشین دارد و علی(ع) به عنوان بنیانگذار رویه های حکمرانی مطلوب در جامعه شیعی در حکومت خویش با آنان چگونه رفتار کرده است؟ یافته های این پژوهش که مبتنی بر روش توصیفی-تحلیلی است نشان می دهد اهل ذمه در این دوره، نسبت به دوران خلفای راشدین از آزادی های اجتماعی و مذهبی بیشتری برخوردار و مراسم های دینی و مذهبی خود را آزادانه اجرا و محدودیتی در این زمینه نداشتند. افزون بر این دولت علوی به مطالبات و حقوق اجتماعی آنان رسیدگی میکرده و اهل ذمه به مانند مسلمانان از وضعیت و منزلت مطلوب اجتماعی برخوردار بوده اند و تنها محدودیت اجتماعی، عدم به کارگیری آنان در ادارۀ امور مسلمین بود و اتخاذ چنین تصمیمات و سیاستی از سوی علی(ع) مبتنی بر آموزه های قرآنی و تاسی از عمل به سیره نبوی بوده است.

The social status of the people of Dhimma in the rule of Ali (AS) (35-40 AH(

During the caliphate of Ali (AS), the government’s approach in the case of how deal with nonMuslim citizens the Dhimmis was a function of religious principles and the views of the ruling body in this regard. Given the importance of this period in determining the methods and subsequent positions of the Shiite community in relation to the congregations of the People of the Book, the main question is that what was the social status of the Dhimmis in the Alawite government and how their situation was different from the previous caliphs and how did Ali (AS), as the founder of good governance practices in the Shiite community, treat them in his rule? The findings of this study, which is based on a descriptiveanalytical method, show that the Dhimmis in this period have more social and religious freedoms than in the time of the Rashidun caliphs, and their religious ceremonies were freely performed and They did not have any restricted   in this regard. In addition, the Alawite government took care of their social demands and rights, and the Dhimmis, like the Muslims, enjoyed a desirable social status, and the only social restriction was that they were not employed in the administration of Muslim affairs, and that such decisions and Ali (AS) ’s policy was based on Quranic teachings and fear of practicing the Prophetic tradition.