معناشناسی «هدایت» در نهج‌البلاغه، بر پایۀ هم‌نشینی واژگانی

معناشناسی واژگان، یکی از شاخه های دانش زبان شناسی بوده که به تحلیل معنایی واژه ها و جمله های یک متن پرداخته و ارتباط بین آنان را به وسیله نظام معنایی روشن میسازد. این روش، به خواننده کمک می کند تا با توجه به سیاق و دقت در مجاورت کلمات، از افق نگاه گوینده یا نگارنده، به متن نگریسته و به زنجیرهای از معنا دست یابد. چنین فرآیندی، فهم بهتری از متون مختلف، به ویژه متون دینی، مانند نهج البلاغه و واژه های به کار رفته در آن، ارائه می دهد. هدایت، واژه ای پر کاربرد در نهج البلاغه بوده که مسائل گوناگون اعتقادی، تربیتی و اخلاقی پیرامون آن طرح شده است. پژوهش حاضر، با روش توصیفی-تحلیلی و با بهره‌گیری از معناشناسی همزمانی، با هدف فهم ابزار، مفاهیم تاثیرگذار و دستیابی به میدان معنایی واژه هدایت در نهج البلاغه، سامان یافته است. بررسی ها نشان داد که معنای اساسی هدایت، راهنمایی کردن بوده و ساحت های گوناگونی در ارتباط با این واژه قابل طرح است، شامل: هم نشین های ابزاری، مانند پیامبر(ص) ؛ هم نشین های پیشران، مانند درخواست مدد الهی؛ هم‌نشین‌های پسران مانند شیطان؛ واژه های ملازم، مانند برخورداری از قلب سلیم؛ واژه‌های متضاد، مانند ضلالت. از تحلیل داده های پیش گفته، نتیجه گیری میشود که هدایت، نجاتی ازسوی خدا به کسانی است که از قلب سلیم برخوردارند و در مسیر گمراهی و هلاکت قدم نمی‌گذارند. ترسیم میدان معنایی واژه هدایت در نهج البلاغه، بر پایه شیوه همزمانی و هم نشینی واژگانی، از نوآوری های پژوهش حاضر تلقّی میگردد.

The semantics of guidance in Nahj al-Balaghah, based on lexical companionship

Vocabulary semantics has been one of the branches of linguistics ,which deals with the semantic analysis of words and sentences in a text and clarifies the relationship between them through the semantic system. This method helps the reader to pay attention to the context and accuracy of the words, from the perspective of the speaker or writer, look at the text and achieve a chain of meaning. Such a process, a better understanding of various texts, especially religious texts, such as Nahj alBalaghah and the words used in it. Hedayat is a widely used word in Nahj alBalaghah around which various doctrinal, educational and moral issues have been raised. The present study has been organized by descriptiveanalytical method and using simultaneous semantics, with the aim of understanding the tools, effective concepts and achieving the semantic field of the word guidance in NahjalBalagheh. Studies have shown that the basic meaning of guidance is guidance, and various areas can be proposed in connection with this word, including: instrumental companions, such as the Prophet (PBUH); Leading companions, such as asking for divine help; Fellow companions like the devil; Related words, such as having a healthy heart; Contradictory words, such as misguidance. From the analysis of the above data, it can be concluded that guidance is salvation from God to those who have a sound heart and do not walk in the path of error and destruction. Drawing the semantic field of the word guidance in Nahj alBalaghah, based on the method of synchronicity and lexical companionship, is considered as one of the innovations of the present study.