نقش ابوجعفر اسکافی (د240ق) در دفاع از حریم علوی

مشروعیت خلافت امام علی (ع) و جایگاه ایشان در میان خلفای راشدین از حیث افضلیّت به موضوعی کاملاً مسئله برانگیز در قرن سوم میان علمای سنی تبدیل شده بود و دیدگاه‌های متعارضی نسبت به آن ابراز میشد. یکی از کسانی که موضعی مثبت و موافق عقیده شیعه اتخاذ کرد، ابوجعفر اسکافی (د 240ق)، عالم معتزلی بغدادی، بود. وی به مانند بیشتر معتزله بغداد، امام علی (ع) را در جایگاهی برتر از سه خلیفه پیشین نشاند و جنگ های داخلی امام را ناقض مشروعیت خلافت ایشان ندانست. در کنار آن در مقابل ناصبیان اعم از مرجئه، عثمانیه، محدّثان بغدادی و حتی شماری از معتزله استوارترین دفاع ها را از ساحت امیرالمومنین علی(ع) نمود. در این پژوهش دیدگاه های اسکافی بر اساس دو کتاب باقی مانده وی، المعیار و الموازنه و نقض العثمانیه مورد بررسی قرار گرفت. یافته های این پژوهش بیانگر آنست که اسکافی نقش موثری در زدودن تبلیغات منفی علیه امام داشت و المعیار و الموازنه به معیار و راهنمایی برای اهل سنت جهت شناخت درست امیرالمومنین علی (ع) تبدیل شد.

The role of Abu Ja’far Skafi (d. 240 AH) in defending the Alavi sanctuary

The legitimacy of Imam Ali’s (as) caliphate and his position among the Rashidun caliphs in terms of superiority had become a completely problematic issue in the third century among Sunni scholars, and conflicting views were expressed about it. One of those who took a completely positive position and agreed with the Shiite belief was Abu Ja’far alSkafi (d. 240 AH), a Mu’tazilite scholar from Baghdad. Like most Mu’tazilites in Baghdad, he placed Imam Ali (as) in a higher position than the previous three caliphs and did not consider the Imam’s civil wars to be a violation of the legitimacy of his caliphate. In addition, he made the strongest defenses of the Amir alMu’minin Ali (as) against the Nasebis, including the Morja’a, Osmaniyyah, the Baghdadi narrators, and even a number of Mu’tazilites. In this study, Scafi’s views were examined based on his two remaining books, AlMe’yar and AlMowazneh and Jahez’s Naqz al Osmaniyyah. The findings of this study indicate that Scafi’s works had an effective role in eliminating negative propaganda against the Imam and became a criterion and guide for Sunnis to know the Amir alMu’minin Ali (AS) correctly.