بررسی تطبیقی گسترۀ علم الهی در نهج‌البلاغه و گلشن راز

با توجه به اهمیت مسئله علم الهی در عرفان نظری و در متون دینی، مقایسه تطبیقی این نوع متون با یکدیگر به درک هرچه بهتر متون عرفانی کمک میکند. در میانه متون دینی، کتاب نهج‌البلاغه به لحاظ مباحث توحیدی از اوج و تعالی خاصی برخوردار است و از این سوی در میان ادب صوفیه؛ گلشن راز یک دوره فشرده عرفان نظری بر اساس مبانی فکری ابن عربی است. اشتراکات و تمایزاتی میان این دو متن دیده میشود که با روشن شدن این وجوه اشتراک و تمایز، هم در درک بهتر گلشن راز گامی دیگر برداشته میشود و هم وجوه دیگری از عناصر اندیشه مولای متقیان علی (ع) در نهج‌البلاغه برای فرد محقق آشکار میگردد. جستار حاضر با استفاده از رویکردی توصیفی تحلیلی به بررسی تطبیقی موضوع علم الهی در دو کتاب نهج‌البلاغه و گلشن راز شیخ محمود شبستری پرداخته است، با توجه به رهیافت علمی این مقاله بااینکه امام علی (ع) در نهج‌البلاغه و شیخ محمود شبستری در گلشن راز، به عالم بودن خداوند معتقدند اما امیرالمومنین (ع) در نهج‌البلاغه بیشتر کیفیت سلبی و تنزیهی علم خداوند را آنهم با توجه به مطالب و آیات قرآنی بیان میکنند، اما مطالب گلشن راز در مورد علم الهی بر اساس اعتقاد به وحدت وجود و اعیان ثابته میباشد که مبنای آن تفکّرات ابن عربی است.

Comparative study of divine science in Nahj al-Balaghe and Golshan-e Raz

Given the importance of the issue of divine science in theoretical mysticism and in religious texts, comparative comparisons of these types of texts help each other to better understand the mystical texts. In the midst of religious texts, Nahj alBalaghah has a certain degree of monotheism in terms of monotheism, and on the other hand, among the philosophy of Sufism; Gulshan is the secret of a period of theoretical mysticism based on Ibn Arabi’s intellectual foundations. The commonality and distinction between these two texts can be seen in the light of the fact that by adopting these aspects of sharing and distinction, both in a better understanding of the secretary’s glance, another step is taken, as well as other aspects of the elements of the thought of the Prophet Muhammad Ali (as) in Nahj alBalaghah are revealed to the researcher. The present study uses a descriptiveanalytical approach to a comparative study of the subject of divine knowledge in two books of NahjolBalaghah and GulshaneSheikh Mahmud Shabestari. According to the scientific approach of this article, while Imam Ali (as) in Nahj alBalaghah and Sheikh Mahmud Shabestari In Golshan Raza, they believe in the being of God. However, Imam Ali (AS) in Nahj alBalaghah more expresses the quality of the divine knowledge of God in terms of Quranic verses, but the contents of Gulshan Secrets on Divine Science based on the belief in unity The existence and the true ones are the basis of Ibn Arabi’s thoughts.