کاربست دوگانه نظریه انسجام و تحلیل محتوای کیفی در تحلیل متن‏محور خطبه‏های جهادی امام علی (ع)

متن خطبه‏های امام علی (ع)  در مواجهه با مخالفین، افزون بر بعد زیباشناختی ساختار زبان، مشتمل برابعاد معرفتی و پیرامتنی مهمی ‏در لایه زیرساخت آن است. در این پژوهش تلفیقی از دو روش تحلیل محتوای کیفی و نظریه انسجام هالیدی به کار گرفته شده است تا متن و محتوای خطبه‏های جهادی امام علی (ع) به صورت همزمان مورد مداقه قرار گرفته و لایه‏های پنهان جنبه‏های رفتاری و ماهیتی سپاه حق و باطل مشخص گردد. بر همین اساس کارکرد عناصر انسجام واژگانی در بیان کنش اصحاب جمل بیشتر معطوف به مضامینی مانند شک، بیعت شکنی، حرص و طمع بوده و واکنش علی (ع) در برابر آنها در یقین، صبر، خونسردی و توکل به خداوند خلاصه می‏شود. در جریان جنگ صفین نیز عناصر انسجام‏بخش واژگان، ناظر بر بُعد ماهیتی دشمن یعنی کفر باطنی، اغواگری و ستیزه‏جویی آنهاست و در تقابل با جنبه‏های شخصیتی خداگرایانه، هدایتگرانه و صلح طلبانه امام علی (ع) برجسته می‏گردد.  هرکدام از مضامین مذکور در قالب کلمات و تعابیر مختلف به واسطه عناصر واژگانی هم‏آیی یا بازآیی، به ویژه از طریق ترادف و تکرار مورد تاکید قرار گرفته‏اند.

Dual Application of the Coherence Theory and Qualitative Content Analysis in a Text-based Analysis of Imam Ali’s (as) Jihadi Sermons

The text of Imam Ali’s (as) sermons in the face of the opponents, in addition to the aesthetic dimension of its language structure, includes important epistemological and paratextual dimensions in its underlying layer. In this research, a combination of two methods, qualitative content analysis and Halliday coherence theory, has been used to study the text and the content of Imam Ali’s (as) jihadi sermons and determine the hidden layers of behavioral and natural aspects of the army of truth and falsehood. Accordingly, the function of the elements of lexical coherence in expressing the actions of the Companions of Jamal is more focused on themes such as doubt, treachery, and greed, and Imam’s (as) reaction to them can be summed up in certainty, patience, composure and trust in God. Also, during the Battle of Siffin, the cohering elements of words are related to the nature of the enemy, i.e. their inner disbelief, seduction, and militancy. These concepts are highlighted in contrast to the theistic, guiding and pacifist personality aspects of Imam Ali (as). Each of these themes has been emphasized in the form of different words and expressions through the lexical elements of consonance or recurrence, especially through synonymy and repetition.