بازخوانی شیوه‌های فهم بستر تاریخی کلام امام علی(ع) در نهج البلاغه مطالعه‌ موردی: شروح ابن ابی الحدید، ابن میثم، میرزا حبیب خویی، شوشتری و مغنیه

فهم صحیح از کلام امیرمومنان(ع)در گرو یافتن ابزار و مقدمات ورود به آن است که نیازمند دقت صحیح و شایسته ای است. به کارگیری این ابزار برای شرح متن نهج البلاغة می تواند سهمی به سزا و تعیین کننده داشته باشد تا کلام امام علی(ع)صحیح تبیین شده و برتر تفسیر شود. اشراف بر منبع و سند، شناخت فضاوجغرافیای سخن، بیان سبب صدور، اهتمام به یافتن تاریخ ایراد کلام، مشخص ساختن مخاطب و شخصیت های گوناگون و نیز ارائه موضوعات و اهداف کلی سخنان، مهم ترین ابزارهایی است که مفسّران و شارحان تا به امروز بدان نظر داشته تا سخن امام در جایگاه خویش خوش نشیند. البته گاه همین ابزارها وقتی در کنار پیش فرض ها و باورهای برخی شارحان قرار گرفته، نتیجه ای عکس را مواجه بوده ایم، این مقاله می‌کوشد با روش و رویکردی تحلیلی به روند شرح و تفسیر مفسّرانی چون ابن ابی الحدید، ابن میثم، میرزا حبیب خویی، شوشتری و مغنیه در این عرصه توجه نشان دهد؛ در صورت وجود کم دقتی به عناصر پیش گفته ضمن تذکّر به تصحیح آن بپردازد. یافته ها نشان می دهد که با توجه به ساختار متنی و شکلی نهج‌البلاغه بدون مقدمات ورود به متن امکان فهم صحیح از متن نهج البلاغه میسّر نیست و شارحان مذکور گاه از این عناصر غفلت ورزیده اند، در نتیجه شرایط واژگونه تفسیر کردن کلام امام را فراهم ساخته اند.

Rereading the methods of understanding the historical context of the words of Imam Ali (AS) in Nahdj al-Balaghah (Case study: Explanations of Ibn Abi’l-Hadid, Ibn Maytham, Mirza Habib Khoii , Shoushtari and Mughniyeh )

The correct understanding of the words of the Commanders of the Faithful depends on finding the tools and preparations to enter it, which requires correct and worthy accuracy. Using this tool to explain the text of Nahdj alBalaghah can have a decisive contribution so that the words of Imam Ali (AS) are correctly explained and interpreted superiorly. Mastering the source and document, knowing the space and geography of speech, stating the reason for issuing, trying to find the date of speech, identifying the audience and various characters, as well as presenting the general topics and goals of speech, are the most important tools that commentators have considered to date. To make the Imam’s words sit well in his place. Of course, sometimes when the same tools are placed next to the assumptions and beliefs of some commentators, we are faced with the opposite result. Shoushtari and Mughniyeh pay attention in this field; if there is a lack of concern to the aforementioned elements, correct it while noting. The findings show that due to the textual and formal structure of Nahdj alBalaghah, it is not possible to understand the text of Nahdj alBalaghah without any preliminaries, and these commentators have sometimes neglected these elements, thus they have provided the conditions for misconceptions of Imam’s words.