بررسی فرآیند نشانه‌شناسی اجتماعی در آموزه‌های علوی با تکیه بر نهج‌البلاغه با تکیه بر هویّت و آداب معاشرت

نشانه، پدیده‌ای ملموس و قابل مشاهده است که به‌واسطۀ رابطه‌ای که با یک پدیدۀ غایب دارد، جانشین آن می‌شود و بر آن دلالت می‌کند. نشانه‌شناسی، علمی است که به بررسی انواع نشانه‌ها، عوامل حاضر در فرایند تولید و مبادله و تعبیر آنها و نیز قواعد حاکم بر نشانه‌ها می‌پردازد. نهج‌البلاغه کتاب سیر و سلوک، خودسازی، توصیه، اخلاق، عرفان، روانشناسی و نیز مجموعه‌ای از پیام‌های اخلاقی و دینی است که با خطاب به اقشار گوناگونی از مردم، از زبان حضرت علی (ع) جاری شده است. این پژوهش در صدد است تا با روش توصیفی تحلیلی به بررسی فرآیند نشانه‌شناسی اجتماعی در این کتاب گرانقدر با تکیه بر دو مقولۀ هویّت و آداب معاشرت بپردازد. نتایج حاکی از آن است که شاخصه‌های گوناگون نشانه‌شناسیِ‌ آداب معاشرت و هویّت در نهج‌البلاغه در قالب عواملی چون؛ خوراک، لحن کلام، اطوار و حالات، القاب، پوشش و یونیفورم‌ها و ... به اشکال مختلفی بروز یافته که نشان‌دهندۀ تنوع نشانه‌ها و توجه ویژۀ امام به درون‌مایۀ اجتماعی، فرهنگ و اعتقادات است. تقابل فرهنگی و اختلاف طبقاتی بین افراد فرادست و فرودست در زمینۀ غذا، پوشاک و مسکن، انعکاس مسائل اجتماعی، بهره‌گیری از شیوه‌های گوناگون ارتباط کلامی و غیرکلامی در شخصیت‌پردازی بین افراد در نهج‌البلاغه از جمله مواردی است که در این مقاله بدان پرداخته شده است.

Study of Social semiology process in teachings of Imam Ali (as) based on Nahjul Balaqah

Semiology and signs are observable and tangible phenomenons which represent an absent phenomenon to which they have a relation. Nahjul Balaqa is a book of advice, morals and psychology that has been flown through the tongue of Imam Ali (as). This book consists of moral and religious messages toward different groups of people and many scholars have tried to deliver its meaning in Persian and Arabic literature in a very admirable way. This research will try to study the social semiology process in Nahjul Balaqa and its results by a descriptiveanalytical method. The different characteristics of social semiology have been illustrated in this book through different Norms and identities like: nourishment, language, gestures, names, uniforms, etc. all these elements were illustrated in different ways which shows the diversity of signs and the spectacular attention of Imam Ali (as) to these social and cultural concepts. Cultural confrontation and using different methods of linguistic and nonlinguistic in forming different personalities are so obvious. Class disparity between poor and rich people in food, clothing and housing are among the subjects that we will discuss in this paper.