پیوند موسیقی با علوم بیانی؛ تغییری معرفت‌شناختی در اندیشه‌ی انسان رنسانس

موسیقی در قرون وسطی در زمره‌ی علوم عددی بود، اما با ظهور انسان‌گرایی در دوران رُنسانس به علوم بیانی پیوست. این دگرگونی تغییری بنیادی در حوزه‌ی معرفت‌شناسی موسیقی را نشان می‌دهد و مطالعه‌ پیرامون آن ابعاد گوناگونی از اندیشه‌ی انسان غربی را هویدا می‌کند. مطالعه‌ی تاریخی-تحلیلی حاضر به‌دنبال پاسخ به این پرسش است که چه تغییری در بنیادِ معرفت‌شناختی موسیقی از قرون وسطی تا رنسانس در غرب رخ داده است. بررسی رَوند تحولات فکری طی قرون وسطی نشان داد که چگونه علم موسیقی از حیث موضوع جایگاه والایش را میان علوم عددی از دست داد و به حیطه‌ی علوم میانی رفت. اما انسان رنسانس این جایگاه را نیز برنتابید و موضوع موسیقی نظری را به علم تجربیِ آکوستیک مرتبط دانست. در این برهه موسیقی عملی و آهنگسازی نیز به یاران متجانس‌شان در میان علوم بیانی گِرویدند. این امر باعث شد تا موسیقی بنیان‌های نظری مورد نیازش را به‌ویژه در ساحت آفرینش از علوم بیانی اخذ کند و به سیاق آن‌ها درآید. بدین‌ترتیب موسیقی پایگاه معرفتی‌اش را میان امور تغییرناپذیر از دست داد و به حیطه‌ی تغییرپذیرها رفت. حیطه‌ای که جولانگاه اندیشه و عقاید و قلمرو سوبژگی انسان رنسانس بود.

the correlation between music and trivium; an epistemological turn in renaissance human thought

music was a member of quadrivium in the middle ages, but the rise of humanism in the renaissance led to a correlation between music and trivium. this transformation represents a fundamental turn in the epistemological domain of music, and reveals various dimensions of western human thought. the present historical-analytical study seeks to answer the question of what has changed in the epistemological foundation of music from the middle ages to the renaissance. the study of the course of intellectual developments during the middle ages showed how the science of music lost its high position among the numerical sciences in terms of subject matter and went to the domain of scientia media. nevertheless, renaissance human did not tolerate this position and devoted the subject of theoretical music to the experimental science of acoustics. practical music and composition also was assimilated by their homogeneous companions among trivium. this approach allowed music to acquire its theoretical needs, especially in the field of composition, from the members of trivium. thus, music lost its epistemological foundation among the immutable matters and went into the realm of the contingencies; the domain of thoughts and the territory of renaissance human subjectivity.