فلسفه و سیاست: نقش معرفت شناسی پوپر و هایک در مجادلات سیاسی قرن بیستم

عدالت، آزادی و دموکراسی از جمله مهم‌ترین مقوله هایی هستند که نه تنها در گذشته فیلسوفان سیاسی با آنها سروکار داشته اند، بلکه در تاریخ معاصر غرب نیز مورد مناقشه آنهاست. پوپر و هایک دو متفکر قرن بیستم اند که از منظر «معرفت شناسی»، مفاهیم فوق را به سمت مجادلات جدی در اندیشه سیاسی سوق داده اند. مقاله حاضر سعی دارد با تکیه بر معرفت شناسی پوپر و هایک، دغدغه های فکری این دو متفکر که عمدتاً در مقابله با ایدئولوژی توتالیتاریسم نمایان شده است، مورد بررسی مقایسه ای قرار دهد. نتایج حاصل از این پژوهش بیانگر آن است که هایک، به دلیل تکیه بر «نظم خودانگیخته» و «نقد عقل گرایی مدرن» در معرفت شناسی، هر گونه تلاش سازمان یافته و برنامه ریزی شده برای بازسازی عقلانی جامعه را بیهوده می داند. اما پوپر، به سبب تاکید بر «عقل گرایی انتقادی»، «لغزش پذیری» و «ابطال پذیری» در معرفت شناسی، معتقد به اصل «مهندسی اجتماعی تدریجی» است. با وجود این، هر دو متفکر مدافع اندیشه «آزادی»، «جامعه باز» و «دموکراسی» هستند. پژوهش حاضر از نوع توصیفی – تحلیلی با رویکرد مقایسه ای است و جمع آوری داده ها نیز از طریق کتابخانه ای و استفاده از منابع معتبر صورت گرفته است.

philosophy and politics: the role of popper and hayek epistemology in the political controversies of twentieth century

justice, freedom and, democracy are among the most important issues that political philosophers have dealt with not only in the past, but also in the contemporary history of the west. based on the epistemology of popper and hayek, the present article tries to compare the intellectual concerns of these two thinkers, which are mainly manifested in opposition to the ideology of totalitarianism. the results of this study indicate that hayek, due to his reliance on &spontaneous order& and &critique of modern rationalism& in epistemology, considers any organized and planned effort to rationally reconstruct society to be futile. but popper believes in the principle of &gradual social engineering& because of his emphasis on &critical rationalism,& &slipperiness,& and &refutability& in epistemology. nevertheless, both advocate the idea of &freedom,& &open society,& and &democracy.& the present research is a descriptive-analytical type with a comparative approach and data collection has been done through libraries and using available valid sources.