خداوند به عنوان «پدر آسمان» یا «روح آسمان» تحلیل ماکس وبر از شکل‌گیری تصویر خداوند در تمدن چین و فلسطین باستان

فلسطین و چین باستان دو منطقه‌ای بودند که در آنها دو دین به لحاظ تاریخی موثر، ظهور یافتند: در یکی آیین یهودیت و در دیگری آیین کنفوسیوس. در این دو آیین، دو تصویر از خدا و دو الگوی رابطة انسان با خدا وجود دارد که به عنوان یکی از عوامل موثر بر مسیرهای متفاوت تاریخی دو تمدن فلسطین باستان و چین عمل کردند: در چین تصور از خداوند به صورت «روح آسمان» و در یهودیت باستان به صورت «پدر آسمان» ظهور یافت. ماکس وبر که مطالعات تطبیقی گسترده‌ای درباره ادیان جهانی داشته، هر چند از «استقلال نسبی» ایده‌های مذهبی سخن می‌گوید اما شکل‌گیری این دو تصویر از خدا را بی‌تاثیر از ساختارهای اقتصادی و سیاسی این دو تمدن نمی‌داند. در این نوشتار قصد داریم تحلیل وی از زمینه‌های سیاسی و تاریخی این دو تمدن و نقش این عوامل در شکل‌گیری دو تصویر از خداوند و شکل‌گیری دو نوع پیامبری در این دو تمدن را ارائه نماییم. در این میان، نقش پیامبران بنی‌اسرائیل و آموزه‌های آنها در ایجاد تصویری شخصی از خداوند به عنوان «پدر آسمان» و نقش ادیبان و آیین کنفوسیوس در چین در ایجاد تصویری غیرشخصی از خداوند به عنوان «روح آسمان» را در کانون توجه قرار گرفته است.

god as father of heaven or spirit of heaven: an exploration of max weber’s analysis of the formation of god’s image in ancient chinese and palestinian civilizations

ancient palestine and ancient china were two regions where two historically effective religions emerged: judaism in one and confucianism in the other. in these two religions, there are two images of god and two models of human-god relationship, which acted as one of the effective factors on the different historical paths of the two ancient palestinian and chinese civilizations: in china, the idea of god as a &spirit of heaven& and in ancient judaism, he appeared as &father of heaven&. max weber, as a sociologist who has conducted extensive comparative studies on world religions, although he speaks of the &relative independence& of religious ideas, but he considers the formation of these two images of god to be influenced by the economic and political structures of these two civilizations. in this article, we intend to present his analysis of the political and historical contexts of these two civilizations and the role of these factors in the formation of two images of god and the formation of two types of prophets in these two civilizations.