دیرند و زمان مندی اصیل

هایدگر در کتاب وجود و زمان برگسن را به دلیل طرح مفهوم دیرند و تلاش برای غلبه بر مفهوم سنتی زمان می ستاید. اما او ادعا می کند که تلاش او به شکست منجر شده است. زیرا معنای دیرند به عنوان «توالی کیفی حالات آگاهی» همچنان با مولفه های زمان سنتی همچون توالی درگیر است. هایدگر در کتاب مسائل بنیادین پدیدارشناسی نیز برگسن را به بدفهمی اندیشه ارسطو درباره زمان متهم می کند. به نظر او این بدفهمی سبب شده است که برگسن زمان سنتی (ارسطویی) را مکان بداند. در این مقاله پس از بررسی معنای زمان مندی اصیل نتیجه می گیریم که نقدهای هایدگر به دیرند به جا و درست بوده است. به عقیده هایدگر دیرند زمان مندی اصیل نیست. زیرا زمان اصیل در پیوند با وجود فهمیده می شود، که در تعریف دیرند این عامل نادیده گرفته شده است. زمان به معنای زمان مندی وجود دازاین است. با تحلیل وجود دازاین به مثابه پروا نمی توان زمان را موجودی پیش دستی دانست. بلکه زمان مندی دازاین چیزی جز فرایند زمان مندسازی نیست. زمان مند سازی شرط امکان هر دو معنای زمان، دیرند و زمان سنتی، است.