بازسازی فراوانی و سطح سیلابهای قدیمی رودخانه نکا با استفاده از دندروژئومورفولوژی

سیلاب ‌به‌عنوان یک فرایند ژئومورفیک رودخانه‌ای بر مورفولوژی درختان حواشی و بستر رود اثر می‌گذارد و منجر به پاسخ‌های رشدی متفاوتی در سری‌ حلقه‌های درخت می‌شود. درختان کج‌شده و زخم‌خورده یکی از رایج‌ترین انواع شواهد دندروژئومورفولوژیکی رخدادهای سیلابی گذشته در حواشی رودخانه‌ها‌ هستند و برای تاریخ‌گذاری و بازسازی رخدادهای ژئومورفیک گذشته مورد استفاده قرار می گیرند. زخم‌های ایجاد شده بر تنه درختان می‌تواند به‌عنوان شاخص های پالئواستیج برای بازسازی سطح و حجم سیلاب های قدیمی بکار رود. هدف این تحقیق بازسازی فراوانی رخدادهای سیلابی و سطح آن‌ها در رودخانه نکا با استفاده از آنالیز حلقه‌های رشد در درختان زخم‌خورده و پاسخ به این فرضیه است که " سطح سیلاب برآوردی از داده‌های دندروژئومورفولوژی در حوضه آبریز نکا بیشتر از داده‌های ایستگاهی است "؛ بنابراین پس از بازدید منطقه و جمع‌آوری داده های اولیه و تعیین موقعیت نمونه‌ها، تعداد 18 نمونه از تنه درختان زخم‌خورده در حاشیه و کناره‌های بستر نکارود برداشت شد. پس از آماده‌سازی نمونه‌ها تعداد و عرض حلقه‌ها با استفاده از میز دیجیتالی lintab و برنامه نرم‌افزاری tsapwin با دقت 01/0 میلی‌متر شمارش و اندازه‌گیری شد و سال وقوع سیلابها از طریق کاهش ناگهانی در روند افزایشی پهنای حلقه درخت بازسازی گردید؛ اما به‌منظور برآورد سطح سیلاب و تخمین دبی پالئوسیلاب‌ها بالاترین نقاط از بالاترین زخم ها به‌عنوان تخمینی برای دبی اوج در نظر گرفته شد و چهار مقطع عرضی از بستر اصلی رودخانه نقشه‌برداری شد تا ارتفاع سیل بر مبنای زخم‌های تنه درختان برآورد گردد. نتایج نشان داد که بیشترین تعداد زخم‌ها به ترتیب از سیلاب سال‌های 1387 با دبی پیک m3/sec130 و 1378 با دبی پیک m3/sec2000 منشا گرفته‌اند. علاوه بر این سیل سال 1999 و نیز سیل سال 2003 با دبی پیک m3/sec361 بیشترین تاثیر را در روند رشد درختان حاشیه بستر داشته‌اند. همچنین دو سیلاب دیگر در سال 1320 و 1336 و مربوط به قبل از تاسیس ایستگاه هیدرومتری در منطقه بازسازی شد. این سیلاب‌ها زخم بزرگی را با ارتفاع حد بالایی زخم به طول cm270‌ از سطح زمین، بر روی ساقه درخت بر جای نهاده‌ و سطح سیلاب از طریق این زخم‌ به مقدار 37/4277 مترمکعب در ثانیه برآورد گردید که بزرگ‌ترین دبی سیلابی رودخانه نکا در طی صد سال‌ اخیر است و نشان می‌دهد که دبی‌های سیلابی و پیک رودخانه نکا که از طریق دندروژئومورفولوژی بازسازی شده‌اند بسیار بیشتر از دبی‌های ایستگاهی این رودخانه است.