واکاوی و شناسایی تغییرات مکانی پهنه های گرم و سرد دمایی ایران طی دوره‌های مختلف

هدف از این مطالعه، شناسایی پهنه‌های گرم و سرد دمایی و تغییرات آن‌ها طی دوره‌های مختلف است. برای این منظور آمار دمای روزانه برای 238 ایستگاه سینوپتیک طی دوره آمار 1341 تا 1390 از سازمان هواشناسی کشور استخراج گردیده است. برای شناسایی پهنه های دمایی سرد و گرم دوره آماری را به پنج دوره مساوی تقسیم کرده ایم و سپس با استفاده از روش‌های آماری چند متغیره تحلیل خوشه ای و به‌منظور اعتبارسنجی پهنه های سرد و گرم دمایی از شاخص های نظیر، شاخص اعتبار سنجی دیویسبولدین (davies–bouldin index)، شاخص سیلهوتی (silhouette index) و تحلیل ممیزی استفاده‌شده است. نتایج حاصل از این مطالعه بیانگر این است که پهنه‌های گرمای دمایی ایران به سمت دوره‌های اخیر علاوه بر اینکه به لحاظ گستره مکانی به سمت عرض‌های بالاتر (به سمت عرض‌های شمالی و تقریباً 2/3 درصد) کشیده شده است نسبت به دوره‌های اخیر 3/1 درجه سانتی‌گراد افزایش داشته است. در حالی که پهنه‌های دمایی سرد ایران به سمت دوره‌های اخیر علاوه بر اینکه از وسعت مکانی آن‌ها کاسته شده است مقدار دمای آن‌ها هم افزایش قابل محسوسی داشته است به‌طوری‌که میانگین پهنه‌های سرد دمایی ایران در دوره اول (1341-1350) با گستره 4/26 درصد دارای دمایی 7/12 درجه سانتی‌گراد بوده است که در دوره پنجم (1390-1381) این گستره به 8/25 و دمای 4/13 درجه سانتی‌گراد رسیده است که بیانگر افزایش 7/0 درجه سانتی‌گراد دمای پهنه‌های سرد می باشد. نتایج به دست آمده از شاخص های اعتبار سنجی دیویسبولدین، شاخص سیلهوتی و تحلیل ممیزی آمده نشان داد که به‌طورکلی پهنه های سرد و گرما ایران بالای 98 درصد در گروه مربوط به خود قرار داشتند.