بازسازی تغییرات اقلیمی هولوسن و پلیئستوسن پسین منطقه زاگرس میانی با استفاده از شواهد گرده‌شناسی تالاب هشیلان

در این پژوهش به‌منظور بررسی تغییرات آب‌وهوایی پلیئستوسن پسین و هولوسن منطقه زاگرس میانی یک مغزه رسوبی به طول 12 متر از رسوبات تالاب هشیلان واقع در شمال غربی کرمانشاه برداشته شد و بر روی 5 متر بالایی آن به روش موور و همکاران (1991) مطالعه گرده‌شناسی انجام گردید. بر اساس شواهد گرده‌شناسی تالاب هشیلان، پوشش گیاهی پلیئستوسن پسین از نوع استپ خشک اسفناجیان و درمنه بوده است که نشان دهنده شرایط آب‌وهوایی سرد و خشک است. با شروع هولوسن گندمیان جایگزین اسفناجیان و درمنه شده‌اند و پوشش گیاهی از استپی به ساوان پسته- بلوط تغییر کرده است که نشان دهنده افزایش نسبی دما و بارش است. شواهدی همچون رویش درختان و درختچه‌های مقاوم به خشکی پسته کوهی و بادام، محدود شدن رشد درختان به کنار پهنه‌های آبی، خشک‌شدگی سطح تالاب و عدم گسترش جنگل‌های بلوط در هولوسن پیشین حاکی از وجود یک فصل گرم و خشک طولانی است که موازنه بارش- تبخیر در آن به‌شدت منفی بوده است. بر این اساس آب‌وهوای هولوسن پیشین با یک فصل سرد و مرطوب و یک فصل گرم و خشک طولانی مشخص می‌شود. به‌تدریج با محدودشدگی فصل خشک، دامنه بارش‌ها گسترش‌یافته و جنگل‌های بلوط در هولوسن میانی گسترش‌یافته و فراوانی آن‌ها تا عصر کنونی تقریباً ثابت مانده است. ازاین‌رو رژیم آب‌وهوای کنونی منطقه زاگرس از هولوسن میانی تثبیت‌شده است.