ارتباط پارامترهای کمّی و کیفی آب‌های زیرزمینی با ویژگی‌های مخروط افکنه‌های دشت‌های جنوبی البرز مرکزی (کرج تا تاکستان)

آب زیرزمینی به‌عنوان جزئی از یک سیستم تعاملی با سطح زمین در قلمرو تاثیرپذیری ژئومورفولوژی قرار دارد و به میزان زیادی تحت تاثیر و کنترل لند فرم‌ها و فرآیندها است و می‌تواند بر میزان کمیت و کیفیت آب زیرزمینی اثر بگذارد. یکی از لند فرم‌های مهم ژئومورفولوژی مناطق خشک و نیمه‌خشک ایران مخروط افکنه‌هاست که محیط بسیار مناسبی را برای ذخیره‌سازی آب زیرزمینی فراهم می‌آورد. در این پژوهش سعی شده به تحلیل ارتباط تغییرات کمی و کیفی آب‌های زیرزمینی با ویژگی‌های مخروط افکنه‌ها در دشت‌های جنوبی البرز مرکزی پرداخته شود، تا از این طریق بتوان روشی مناسب و مبتنی بر پارامترهای ژئومورفیک را برای پتانسیل‌یابی کمی و کیفی آب‌های زیرزمینی ارائه داد. بر این اساس به‌وسیله تصاویر ماهواره‌ای و نقشه‌های توپوگرافی ابتدا مرز 23 مخروط افکنه ترسیم و 11 پارامتر مورفومتری شامل زاویه جاروب، مساحت، حجم، تقعر، شیب، ارتفاع راس و قاعده، طول، طول قاعده، شعاع و اختلاف ارتفاع مخروط افکنه استخراج گردید. همچنین ارتباط عمق سطح ایستابی، دبی آب چاه و میزان هدایت الکتریکی آب زیرزمینی با پارامترهای مورفومتری در  587حلقه چاه آب با استفاده از تحلیل‌های آماری مورد ارزیابی قرار گرفت. نتایج نشان داد تغییرات دبی، هدایت الکتریکی و عمق سطح ایستابی به ترتیب با میزان 63%، 27 % و 54% تحت تاثیر مورفومتری مخروط افکنه‌ها قرار دارد. با افزایش میزان مساحت، طول، شعاع و طول قاعده مخروط افکنه‌ها میزان دبی آب چاه‌ها افزایش پیدا می‌کند و با افزایش حجم و تقعر میزان هدایت الکتریکی نیز افزایش می‌یابد. یافته‌های این پژوهش نشان داد ویژگی مخروط افکنه‌ها می‌تواند به‌عنوان روشی در ارزیابی تغییرات کمی و کیفی آب‌های زیرزمینی در مناطق خشک مورداستفاده قرار گیرد.

the relationship between quantitative and qualitative networks of groundwater with the characteristics of alluvial fan in the southern hillside of alborz center (karaj to takestan)

introduction groundwater is considered one of the most important indicators of environmental development, and land planners pay great attention to identifying the quantitative and qualitative status of these resources. in general, the sustainable management of groundwater resources during crises can reduce the effects of drought and water shortages. this issue is particularly significant in the central plains of iran, where water scarcity and low rainfall are prevalent. therefore, to manage these resources effectively, it is crucial to identify the factors that influence them. in recent years, increased attention has been paid to landforms and environmental indicators as parameters affecting the permeability and variability of groundwater. over the past decade, there has been a notable increase in studies and articles in this field.among the key landforms in the geomorphology of arid and semi-arid regions of iran are alluvial fans. due to their unique structure, these fans provide an ideal environment for groundwater storage. this research focuses on the southern slopes of the central alborz mountains to develop a model based on geomorphic parameters for assessing the quantitative and qualitative potential of groundwater. the findings of this study present innovative approaches to utilizing landforms in identifying areas with suitable groundwater potential.material and methods the alluvial fans located in the southern slopes of the central alborz hills cover a significant part of the western plains of tehran province, as well as the southern plains of alborz and qazvin provinces. the total area of this region is 7,450 square kilometers, and it is part of the sub-basins of the salt lake system.in this research, the morphometric characteristics of 23 alluvial fans in the southern plains of central alborz were analyzed using correlational research and ex-post facto methods. with a practical approach, the boundaries of the alluvial fans were delineated using satellite images and topographic maps. eleven morphometric parameters, including sweep angle, area, volume, concavity, slope, apex and base height, length, base length, radius, and height difference of the alluvial fans, were extracted.additionally, the relationships between water table depth, well discharge, and electrical conductivity (ec) of groundwater with morphometric parameters were evaluated using statistical analysis of 587 water wells.