پهنه‌بندی خطر سیلاب رودخانه دینور با استفاده از روش استاندارد استرالیا

سیل یکی از بزرگ‌ترین تهدیدها برای امنیت اجتماعی و توسعه پایدار جامعه است. سیل‌ها می‌توانند ویرانی‌های گسترده‌ای ایجاد کنند که منجر به تلفات جانی و خسارات به اموال شخصی و زیرساخت‌های حیاتی و بهداشت عمومی شود. هدف این پژوهش پهنه‌بندی و برآورد خطر سیلاب رودخانه دینور با استفاده از روش استاندارد استرالیا است. در مطالعه حاضر از مدل هیدرودینامیکی یک‌بعدی hec-ras نسخه (6.1) استفاده شده است و از طریق الحاقی  hec–georas  در محیط gis پردازش داده های ژئومتری انجام شد. جهت برآورد دبی پیک لحظه‌ای با استفاده از نرم افزار hyfran دبی پیک لحظه‌ای محاسبه و پهنه سیلاب با دوره بازگشت های مختلف شبیه‌سازی شده است. سپس در این مرحله پس از مدل‌سازی و استخراج پارامترهای جریان (سرعت و عمق)، با استفاده از روش استاندارد استرالیا که حاصل‌ضرب دو پارامتر عمق و سرعت جریان ((d*v ناحیه بندی خطر سیلاب انجام گرفت. با توجه به مورفولوژی رودخانه دینور، به سه بازه تقسیم‌بندی شد نتایج حاصل از مدل نشان می دهد که در بازه اول پهنه سیلاب گسترش چندانی نداشته است؛ اما در بازه های دوم و سوم سیلاب در دوره بازگشت های 25 و 50 و 100 سال بسیاری از مراکز روستایی ازجمله روستاهای (قوزیوند، حیدرآباد، شهرک بیستون، کاشانتو، نادرآباد) و زمین های زراعی را در برگرفته است و غالب منطقه در پهنه خطر h3 و h4 قرار دارد که ضرورت دارد مدیریت سیل و استراتژی کاهش خطر در اولویت‌ برنامه‌ریزی ها قرار گیرد.

estimation of dinevar river flood risk using australian standard method

floods are among the greatest threats to social security and the sustainable development of society. they can cause widespread devastation, resulting in loss of life and significant damage to personal property and critical public infrastructure. the purpose of this research is to zone and estimate the flood risk of the dinevar river using the australian standard method.flood simulation was conducted using the hec-ras (version 6.1) one-dimensional hydrodynamic model. geometric data were processed in gis using the hec-georas extension. the peak discharge for different return periods was calculated using hyfranplus software and the gamma distribution. after modeling and extracting flow parameters (velocity and depth), flood risk zoning was performed based on the australian standard method, which uses the product of two parameters: depth and flow velocity (d*v).according to the river’s morphology, it was divided into three sections. the results of the model indicate that in the first section, the flood zone did not expand significantly. however, in the second and third sections, the flood covered extensive rural areas and agricultural lands during the return periods of 25, 50, and 100 years. the majority of the region falls within the h3 and h4 risk zones, highlighting the urgent need to prioritize flood management and risk reduction strategies in future planning efforts.