ارزیابی اثرات محیط زیستی شبکه آبیاری و زهکشی کانال اصلی شهرستان خداآفرین (استان آذربایجان شرقی و اردبیل)

طرح‌های توسعه با اثرات مثبت خود همواره دارای تاثیرات منفی مستقیم و غیرمستقیم بالقوه بر محیط‌زیست انسانی و طبیعی هستند و چنانچه از پیش برای اثرات منفی چاره‌اندیشی نشود و از لحاظ اثرات مثبت تقویت نشود، نتایج و عواقب نامطلوبی در پی خواهند داشت. هدف از پژوهش حاضر، ارزیابی اثرات محیط زیستی شبکه آبیاری و زهکشی پایاب سد خداآفرین در استان آذربایجان شرقی و اردبیل در شهرستان خداآفرین و پارس‌آباد است. به‌منظور بررسی پارامترهای محیط‌زیستی، از سه محیط فیزیکی- آلودگی، اکولوژیکی- بیولوژیکی و اقتصادی- اجتماعی و فرهنگی استفاده شد. سپس با استفاده از روش ماتریس آیکولد، اثر هریک از ریز فعالیت‌های طرح بر عوامل زیست‌محیطی منطقه مطالعاتی، در فاز بهره‌برداری به تفکیک سه محیط‌ مذکور سنجیده شد. یافته ها نشان داد اجرای طرح بر عدم اجرای آن ارجحیت دارد؛ به این صورت که مجموع پیامدهای ناشی از اجرای طرح بر محیط‌زیست پیرامون مثبت 274 امتیاز هست. در میان پیامدهای اجرای طرح محیط اجتماعی - اقتصادی و فرهنگی دارای بیشترین آثار مثبت 186 امتیاز، محیط فیزیکی و آلودگی با مثبت 46 امتیاز و محیط اکولوژیکی و بیولوژیکی با مثبت 42 امتیاز به خود اختصاص داده است. با توجه به یافته‌های به دست آمده، اجرای طرح شبکه آبیاری و زهکشی کانال اصلی خداآفرین با رعایت استانداردها توجیه‌پذیر است. در راستای کاهش اثرات منفی وارد بر محیط‌های سه‌گانه پیشنهاد می‌گردد در زمان بهره‌برداری پروژه، نظارت مستمر و پایدار و رعایت اصول صحیح آبیاری در نظر گرفته شود.

evaluation of the environmental effects of the irrigation and drainage network of the main channel of khoda afarin city (east azarbaijan province)

development projects with their positive effects always have potential direct and indirect negative effects on the human and natural environment, and if the negative effects are not thought of in advance and are not strengthened in terms of positive effects, they will have adverse results and consequences. the purpose of the research is to evaluate the biological environment of the irrigation and drainage network of khodaafrin dam in east azarbaijan province and ardabil in khodaafrin and parsabad cities. in order to investigate environmental parameters, three physical-pollution, ecological-biological and economic-social and cultural environments were used. then, using the icold matrix method, the effect of each of the micro-activities of the project on the environmental factors of the study area was measured in the exploitation phase, separately from the three mentioned environments. the findings showed that the implementation of the plan is preferable to its non-implementation in such a way that the total consequences of the implementation of the plan on the surrounding environment are positive 274 points. among the consequences of the implementation of the socio-economic and cultural environment plan, it has the most positive effects of 186 points, physical environment and pollution with 46 positive points, and ecological and biological environment with 42 positive points. according to the findings, the implementation of the irrigation and drainage network plan of the main khodaafarin canal is justified by complying with the standards. in order to reduce the negative effects on the three environments, it is suggested to consider continuous and stable monitoring and compliance with the correct principles of irrigation during the operation of the project.