شناسایی کانون شکل ‌گیری توده‌های گردوغبار با استفاده از نگرش تنسوری (مطالعه موردی: شهرستان سبزوار)

یکی از این پدیده‌های غالب جوّی در مناطق بیابانی و نیمه بیابانی جهان، گردوغبار است. یکی از عوامل این پدیده وزش بادهای شدیدی است که به دنبال تغییرات سریع فشار هوا و دما در موقع مشخصی از سال در منطقه رخ می‌دهد. ذرات گردوغبار یکی از چالش‌های مهم و اساسی در این مناطق هستند که ابعاد و اندازه‌های مختلفی دارند و در هوا پراکنده می‌شوند و می‌توانند مشکلات زیادی را برای محیط‌زیست و افراد آن مناطق ایجاد کنند؛ بنابراین بایستی اقدامات لازم جهت مقابله با آن صورت پذیرد که در اولین قدم برای این کار بایستی منشا و کانون شکل‌گیری این توده‌ها شناسایی شود. این پژوهش به بررسی این موضوع در منطقه مطالعاتی شهر سبزوار پرداخته است. در این مطالعه ابتدا داده‌های سازمان هواشناسی بررسی شده و دو دوره زمانی با گردوغبار بالا در سطح شهر سبزوار انتخاب شده است. دوره‌های زمانی موردمطالعه شامل ماه ژوئن سال‌های 2008 و ماه مارس سال 2018 است. پس از تعیین دوره‌های زمانی، با استفاده از سامانه gee تصاویر مربوط به شاخص aod با ابعاد پیکسل 2 کیلومتر استخراج شده و مورد پردازش قرار گرفته است و سپس هر تصویر به‌صورت لایه‌های مجزا در تنسور ترسیم شده است. طبق نتایج به دست آمده در این پژوهش، منشا شکل‌گیری توده‌های گردوغبار در سبزوار، در دشت‌های غربی شهر داورزن، در فاصلۀ 70 تا 80 کیلومتری از منطقه موردمطالعه قرار گرفته است که این توده‌ها جابجا شده و به سمت شهر سبزوار امتداد می‌یابد و می‌تواند این شهر را تحت تاثیر ذرات گردوغبار قرار دهد.

identification of the dust formation center with tensor approach (study case: sabzevar county)

dust particles are one of the significant and fundamental challenges in dry, semi-arid, and desert regions, constantly causing numerous problems for the people and the environment in those areas. assessments of the effects of aerosols on the climate and environment still feature large uncertainties, and a better understanding of the spatiotemporal variation in these effects is needed. dust particles exist in various dimensions and sizes, dispersing in the air and influencing a region’s environment. identifying the sources of dust mass formation is crucial for taking necessary measures to combat it. the present study examines this issue in the sabzevar city area. using the satellite-based aerosol optical depth (aod) index collected from modis, the study focuses on mapping dust masses in a three-dimensional tensor approach, with each pixel having a dimension of 2 kilometers. the google earth engine platform was used to extract satellite images for the region’s study. the formation sources of dust masses during two different time intervals, june 2008 and march 2018, are studied. according to the obtained results, the sources of dust mass formation in sabzevar are located in the plains surrounding the city of davarzan, approximately 70 to 80 kilometers away from the study area, extending towards sabzevar city. in the same way, the tensor tool can be used to accurately identify the source of pollution in different regions of the country and help to eliminate or reduce the pollution in the region. in addition to dust, this tool can be used to check industrial pollutants.