ارتباط شاخص‌های پوشش گیاهی با رخداد آتش‌‌سوزی در نواحی رویشی ایران

مخاطره آتش سوزی در ایران به‌طور فزاینده ای به یک ریسک جدی در طول سال تبدیل‌شده و محدود به چند ماه از سال نیست؛ بر این اساس پایش جنگل ها برای شناسایی و تعیین نواحی مستعد رخداد آتش سوزی ها گامی موثر برای توسعه سامانه های هشدار سریع است. این پژوهش با هدف ارتباط شاخص های پوشش گیاهی با رخداد آتش سوزی در نواحی رویشی ایران انجام شده است. در این پژوهش از داده های سنجنده modis ماهواره terra شامل محصول آتش سوزی فعال (mod14a2) و شاخص های پوشش گیاهی ndvi و evi (mod13a3) در بازه زمانی 2020-2001 استفاده شده است. نتایج نشان داد بیشینه رخداد آتش ‌سوزی در نواحی رویشی ایران از اواخر فصل بهار تا اوایل فصل پاییز رخ می دهد. روند افزایشی رخداد آتش‌ سوزی در دوره گرم سال با افزایش دما، کاهش رطوبت و ذوب زودهنگام برف در فصل بهار و در فصل پاییز هم‌زمان با خزان پوشش گیاهی و شروع دیرهنگام بارش ‌های پاییزی مرتبط است. بیشینه متوسط ارتفاعی رخدادهای آتش سوزی در ناحیه رویشی ارسباران با 1791 متر در ماه اکتبر و بیشینه ارتفاعی رخدادهای آتش‌ سوزی در ناحیه ایرانی-تورانی با 1565 متر در ماه اوت مشاهده شده است. توزیع فضایی شاخص های ndvi و evi حاکی از آن است که تراکم پوشش گیاهی در شدت و گسترش آتش سوزی تاثیرگذار بوده و شرایط را برای گسترش آتش سوزی ها فراهم می سازد به‌گونه‌ای که مناطق بایر با پوشش گیاهی کم در مرکز، شرق و جنوب شرق ایران تقریباً بدون رخداد آتش سوزی و بیشینه رخداد آتش‌سوزی های فعال در شمال، غرب و شمال غرب ایران مشاهده شده است.

investigating the relationship between vegetation indices and the occurrence of wildfire in the vegetation areas of iran

the risk of wildfire in iran has increasingly become a serious risk throughout the year and is no longer limited to a few months of the year. accordingly, forest monitoring for identifying areas prone to fires is an effective step for the development of early warning systems. this research was conducted to see the relationship between the vegetation indices with the occurrence of fire in the vegetation areas of iran. the modis sensor data of the terra satellite, including the active fire product (mod14a2) and vegetation indices ndvi and evi (mod13a3) were used from 2001 to 2020. the results showed that the maximum occurrence of wildfire in the vegetation areas of iran occurs from the end of spring to the beginning of autumn. the increasing trend of wildfire occurrence in the warm period of the year is related to the increase in temperature, decrease in humidity, and early melting of snow in the spring season and the autumn season, simultaneously with the fall of vegetation and the late start of autumn precipitation. the maximum average height of wildfire occurrences in the arsbaran vegetation area is 1791 meters in october and the maximum height of wildfire occurrences in the irani-turani area is 1565 meters in august. spatial distribution of ndvi and evi indices showed that the density of vegetation is effective in the intensity and spread of wildfire and provides the conditions for the spread of wildfire in such a way that barren areas with low vegetation cover the center, east, and southeast of iran. almost no wildfire occurred and the maximum number of active fires was observed in the north, west, and northwest of iran.