تاثیر سولیفلکسیون‌های حوضه آبریز درونگر بر خصوصیات فیزیکی و شیمیایی خاک

سولیفلکسیون عبارت است از جابجایی قشر گلی بر سطح زیربنای ثابت که در مناطق مجاور یخچالی و کوهستان ها رخ می‌دهد. این فرآیند کمتر از فرآیندهای سریع (زمین‌لغزش) و انتقالات ژئوشیمیایی بر برهنه شدن کوه ها تاثیر می‌گذارد، ولی به دلیل گستردگی، تاثیر زیادی بر تکامل مناظر کوهستانی دارد. این در حالی است که به‌عنوان عامل اختلال طبیعی دست‌کم گرفته شده و نقش اکولوژیکی آن‌ در حفظ تنوع زیستی نادیده گرفته می‌شود. به‌منظور بررسی خصوصیات فیزیکی و شیمیایی خاک سولیفلکسیون‌های مختلف، 4 سایت در حوضه آبریز رودخانه درونگر، واقع در شمال شرق کشور، براساس نوع پله‌ای یا زبانه‌ای انتخاب شدند. سپس از میکروتوپوگرافی مختلف شامل قسمت‌های پیشانی، کف و حاشیه نمونه‌گیری (درمجموع 24 نمونه) انجام و بافت، کربن آلی، فسفر و پتاسیم قابل‌دسترس، ph، هدایت الکتریکی، کربنات کلسیم معادل، رطوبت اشباع، پایداری خاکدانه و تخلخل اندازه‌گیری شدند. نتایج نشان داد که تاثیر نوع سایت و میکرومورفولوژی بر تخلخل و فسفر قابل‌دسترس خاک معنی‌دار نبود. در سایر خصوصیات موردمطالعه تنها اثر ساده نوع سایت موردمطالعه معنی‌دار بود. مقادیر ph، هدایت الکتریکی، رطوبت اشباع و پتاسیم قابل‌دسترس در سایت 1 و 2 در مقایسه با دو سایت دیگر کمتر بوده و اختلاف معنی‌داری داشت. این روند در مورد کربن آلی، پایداری خاکدانه و کربنات کلسیم معادل برعکس بود و بیشترین مقدار این فاکتورها در سولیفلکسیون‌های نوع پله ای مشاهده شد. به نظر می‌رسد تاثیر جابجایی خاک و ارتباط متقابل برخی خصوصیات خاک و اثرگذاری آن‌ها بر روی هم می تواند باعث به وجود آمدن خصوصیات مختلف در خاک سولیفلکسیون‌های موردبررسی باشد.

the impact of solifluctions in daronagar river basin on physical and chemical properties of soil

solifluction is the displacement of mud crust on surface of fixed foundation that occurs in areas near glaciers and mountains, which is underestimated as a natural disturbance factor and its ecological role in maintaining biodiversity is ignored. this process affects the denudation of mountains less than fast processes (landslides) and geochemical transitions, but due to its extent, has a great impact on the evolution of mountain landscapes. in order to investigate the physical and chemical properties of different solifluction soils, 4 sites were selected in the daronagar river basin, located in the north-east iran, based on the lobe or terrace type. then, sampling was done from different microtopography, including the riser, tread and ridge parts. texture, organic carbon, available phosphorus and potassium, ph, electrical conductivity, equivalent calcium carbonate, saturated moisture, soil stability, and porosity were then measured. the results showed that the impact of investigated factors on soil porosity and available phosphorus was not significant. in other studied characteristics, only the simple effect of the type of the studied site was significant. the values of ph, electrical conductivity, saturated moisture, and available potassium in sites 1 and 2 were lower compared to the other two sites and there was a significant difference. this trend was the opposite in terms of organic carbon, soil stability and equivalent calcium carbonate. the highest value of these parameters was observed in terrace-type solifluctions. it seems that the impact of soil displacement in all types of solifluctions, as well as mutual relationship of some soil characteristics and their effect on each other caused the emergence of different characteristics in the investigated solifluctions.