تحلیل هنجارهای اخلاقی در نظریه رفتار برنامه‌ریزی شده برای پیش‌بینی رفتار خانوارهای روستایی در حفاظت از جنگل‌های زاگرس (موردمطالعه: شهرستان دوره چگنی استان لرستان)

جنگل ها به‌عنوان یکی از منابع ثروت ملی برای نسل های کنونی و آینده در کشور، از اهمیت خاصی برخوردارند. شواهد حاکی از آن است که امروزه، جنگل ها توسط گسترش کشاورزی و سایر کاربری‌های زمین تهدید می‌شوند بنابراین حفاظت از آن ها بسیار حائز اهمیت است. هدف این تحقیق بررسی سازه های پیش بینی کننده رفتار خانوارهای روستایی در حفاظت از جنگل های زاگرس با استفاده از نظریه رفتار برنامه ریزی شده به‌واسطۀ هنجار اخلاقی است. این پژوهش ازلحاظ هدف کاربردی و ازنظر نحوۀ جمع آوری داده ها توصیفی- پیمایشی بوده است. داده های گردآوری شده به‌وسیله نرم‌افزارهای spss و amos و با رویکرد مدل سازی معادلات ساختاری مورد تجزیه‌وتحلیل قرار گرفتند. جامعه آماری این پژوهش را خانوارهای روستایی در چهار دهستان دوره چگنی (1399n=) تشکیل دادند که بر اساس جدول کرجسی و مورگان حجم نمونه 300 خانوار انتخاب شد. افراد نمونه با استفاده از روش نمونه گیری طبقه ای با انتساب متناسب موردمطالعه قرار گرفتند. ابزار جمع آوری اطلاعات، پرسشنامه محقق ساخته بوده که روایی صوری و محتوایی آن توسط جمعی از استادان و صاحب نظران تایید گردید. افزون بر این، برای تعیین میزان پایایی، از پیش آزمون با محاسبه ضریب آلفا کرونباخ استفاده و تائید شد. یافته ها نشان داد متغیر رفتار با متغیرهای نگرش، هنجار ذهنی، کنترل رفتاری درک شده، هنجار اخلاقی و نیت رابطه مثبت و معنی داری دارد. نتایج به دست آمده از مدل معادله‌های ساختاری تحلیل مسیر نیز نشان داد، متغیرهای هنجار اخلاقی، نیت و کنترل رفتاری درک شده تاثیر مثبت، مستقیم و معنی دار و متغیرهای هنجار اخلاقی، نگرش و کنترل رفتاری درک شده دارای تاثیر غیرمستقیم و معنی داری بر متغیر رفتار می باشند. درنهایت نظریۀ رفتار برنامه ریزی شده با واسطه متغیر هنجار اخلاقی می‌تواند به ترتیب 52 و 38 درصد از تغییرات متغیرهای نیت و رفتار خانوارهای روستایی را نسبت به حفاظت از جنگل ها پیش بینی کند.

analysis of moral norms in theory of planned behavior to predict the behavior of rural households in the protection of zagros forests

the main purpose of this applied research was to analyze the norms in the theory of planned behavior to predict the behavior of rural households in the protection of zagros forests. the data required for the research was collected by survey method and a questionnaire. the collected data were analyzed by spss and amos, using structural equation modeling approach. the statistical population of this study consisted of rural households in four villages of dowreh chegeni (n=2020) that based on krejcie and morgan table, a sample of 300 households was selected. the sample was studied using stratified sampling method with proportional assignment. findings showed that the behavior variable has a positive and significant relationship with the attitude, subjective norm, perceived behavior control, moral norm, and intention variables. the results of structural equations of path analysis showed that the variables of moral norm, intention, and behavior control perceived have a positive, direct and significant effect and the variables of moral norm, attitude and behavioral control have an indirect and significant effect on behavior variable. finally, the theory of planned behavior mediated by the moral norm variable can predict respectively 52% and 38% of the changes in the variables of intention and behavior of rural households towards forest protection. the results showed that the constructs of the theory of planned behavior such as attitudes, moral norms and perceived behavioral control are good predictors of zagros forest protection behaviors in the studied area. ththeese findings may be useful to executives, because instead of trying to change behavior, they can focus first on conceptual and persuasive changes, such as changing attitudes toward forest protection