تاثیر تکتونیک فعال بر شواهد ژئومورفولوژیکی مخروط افکنه‌ها (مطالعه موردی: مخروط افکنه‌های بین بردسکن و کاشمر)

در این پژوهش به بررسی تاثیر تکتونیک فعال (گسل درونه و گسل مایع لغز معکوس) بر مورفولوژی مخروط افکنه‌های واقع در بین شهر کاشمر و روستای علی‌آباد کشمر شهرستان بردسکن پرداخته شده است. روش کار توصیفی- تحلیلی و بر اساس نقشه‌های توپوگرافی 1:25000، نقشه‌های زمین‌شناسی 1:100000 و1:250000، داده‌های تصاویر ماهواره لندست با سنجنده etm وgoogle earth انجام شده و برای ترسیم نقشه‌ها و تصاویر، نرم‌افزارهای, arc map, arc view, google earth  qgis مورد استفاده قرار گرفته است. نتایج این پژوهش نشان داده است که تحت تاثیر فعالیت گسل‌ها، مخروط افکنه‌ها به‌صورت باهادا چشم‌انداز غالب ژئومورفیک این منطقه را تشکیل می‌دهند. فعالیت گسل مایع لغز معکوس با عبور از راس اکثر مخروط افکنه‌ها سبب تغییر موقعیت آبراهه اصلی مخروط افکنه‌ها به قسمت حاشیه‌ای و کناری آن‌ها، تغییر موقعیت رسوب‌گذاری در نتیجه سبب تقطیع بعضی از مخروط افکنه‌ها به‌صورت سه سطحی عرضی و دوسطحی طولی و عرضی شده است. فعالیت گسل درونه با عبور از قسمت فوقانی، تحتانی و قاعده مخروط افکنه‌ها به‌صورت ایجاد بالا آمدگی، پشته‌های فشاری، طاقدیس فشاری مشهود است. از آثار دیگر این گسل می‌توان به جابجایی چپ‌گرد بعضی از آبراهه‌های فرعی سطح مخروط افکنه‌ها و تشکیل مخروط افکنه‌ها تک سطحی، دوسطحی عرضی و طولی (تودرتو) توسط آبراهه‌های فرعی در قاعده مخروط افکنه‌ها و پای طاقدیس‌های فشاری و همچنین تغییر نقطه تقطیع آبراهه‌های اصلی مخروط افکنه‌ها و ایجاد مخروط افکنه‌ها تقطیع شده به‌صورت دوسطحی طولی (تودرتو) و عرضی در پایین‌دست گسل درونه اشاره کرد. در اثر فعالیت و ارتباط متقابل هر دو گسل سطوح اکثر مخروط افکنه‌های واقع در بین این دو گسل توسط آبراهه‌های فرعی به‌صورت عمیق و نیمه عمیق حفر شده و به‌شدت فرسایش پیدا کرده‌اند و همچنین آبراهه اصلی اکثر مخروط افکنه‌ها بستر خود را عمیقاً حفر کرده که منجر به ایجاد پادگانه‌های آبرفتی در مسیر خود شده‌اند از دیگر آثار متقابل فعالیت هر دو گسل می‌توان به هم پیوستن آبراهه‌های اصلی و فرعی مخروط افکنه‌ها و به‌تبع آن تشکیل آبراهه‌های واحد و ایجاد مخروط افکنه‌های دو سطحی عرضی و طولی (تودرتو) در پایین‌دست گسل درونه نام برد.

the impact of active tectonics on the geomorphological evidence of alluvial fans (case study: alluvial fans between bardaskan and kashmar)

this study investigated the impact of active tectonics, specifically the dorubeh fault and an oblique-slip reverse fault, on the morphology of alluvial fans situated between kashmar city and ali abad keshmar village in bardaskan. the research employed a cartographic-analytical approach, utilizing 1:25,000 topographical maps, 1:100,000 and 1:250,000 geological maps, landsat satellite images, and google earth. mapping and image processing were conducted using such software as arcmap, arcview, google earth, and qgis. the results demonstrated that fault activity plays a crucial role in shaping the predominant geomorphic features within this region, specifically the formation of alluvial fans known as bajada. the oblique-slip reverse fault, specifically, has induced significant modifications in the alluvial fans. it has repositioned the primary channels from central to peripheral and lateral positions, leading to alterations in sediment deposition patterns. consequently, certain alluvial fans now intersect at three transverse surfaces and two longitudinal and transverse surfaces. the doruneh fault’s activity is characterized by the manifestation of uplifts, pressure ridges, and pressure anticlines occurring at various sections within the alluvial fans, including the upper, lower, and basal regions. this fault caused left-lateral offsets in certain sub-channels on the fan’s surface, resulting in the development of single-surface and nested two-surface transverse and longitudinal alluvial fans at the base of the fan and the base of the pressure ridges. furthermore, it modified the point of intersection of the primary alluvial channels, leading to the formation of segmented fans downstream of doruneh fault.