بررسی تاثیرات فلزات سنگین و پارامترهای محیطی بر تنوع زیستی خاک (دم‌فنریان؛ hexapoda: collembola)

رشد روزافزون جمعیت، گسترش فاضلاب های صنعتی و شهری و عدم تصفیه صحیح به‌طور قابل‌توجهی منجر به افزایش سطح فلزات سنگین در اکوسیستم خاک گشته است. پیشگیری از اثرات فلزات سنگین بر سلامت اکوسیستم خاک نیازمند انتخاب شاخص های زیستی مناسب است. تحقیق حاضر به بررسی تاثیرات فلزات سنگین و پارامترهای محیطی موثر خاک روی جنس های دم فنریان از بندپایان می پردازد. بدین منظور در دو مرحله از ایستگاه‌هایی در محیط پیرامون تصفیه خانه های فاضلاب صنعتی و شهری چرمشهر، خین عرب و پرکندآباد شهرستان مشهد در ایران نمونه برداری انجام شد. 28 نمونه خاک که هر نمونه از اختلاط چهار زیر نمونه به دست آمده بودند، از تعداد 14 ایستگاه جمع آوری گردیدند. درمجموع 15 جنس از دم فنریان از منطقه مطالعاتی شناسایی شد. تمامی این جنس ها برای اولین بار از شهرستان مشهد گزارش شده اند. نتایج حاصل از مقایسه غلظت پارامترهای شیمیایی و جنس های دم فنریان نشان داد بین آن ها همبستگی وجود دارد. تعداد جنس با دو فلز آهن و کروم همبستگی منفی داشت و از بین عناصر دیگر مورد آنالیز، تنها کربن کل دارای همبستگی مثبت و معنی‌داری با تعداد جنس دم فنریان است. نتایج تحلیل تطابق متعارفی نشان داد که واکنش فراوانی هر یک از جنس های دم فنریان نسبت به پارامترهای محیطی متفاوت است. بنابراین با وجود اینکه دم فنریان به‌عنوان شاخص های زیستی مناسب توصیه می گردند، باید به این امر توجه داشت که تنوع زیستی به‌طور متفاوتی به عوامل غیر زیستی محیط پاسخ می دهد و این مهم باید در مدیریت اکوسیستمی مد نظر قرار گیرد.

investigating the impacts of heavy metals and the environmental on the soil biodiversity (hexapoda: collembola)

the increasing population, the expansion of industrial and urban wastewater, and the lack of proper treatment have significantly contributed to the existance heavy metals in the soil ecosystem. preventing the impacts of heavy metals on the quality and health of the soil ecosystem requires selecting appropriate bioindicators. thus, this study aims to investigate the impacts of heavy metals and the effective environmental parameters of the soil on collembola, at genus level. for this purpose, in two stages, soil samples were taken from the stations around charmshahr industrial wastewater treatment plant and khin arab and parkandabad municipal wastewater treatment plants in mashhad, iran. twenty-eight soil samples, each obtained by mixing four sub-samples, were collected from 14 stations. statistical analysis was performed using r software. in the studied area, a total of 15 genera of collembola were identified. all these genera were reported for the first time from mashhad. the results of comparing the concentration of chemical parameters and the genera richness in collembola showed that there is a significant correlation between them. the results show that the number of genera has a negative correlation with two metals, iron and chromium, and among the measured elements in soil, only total carbon has a positive correlation with the number of genera (p<0.05). the results of the canonical correspondence analysis showed that the response of the abundance of each collembola genera to the concentrations of heavy metals and the environmental parameters is different. thus, even if collembola is advising as a proper bioindicator, we should mention that the response of the biodiversity to the abiotic parameters in soil is various, which must be deliberated in the ecosystem management.