ارزیابی و پهنه‌بندی حساسیت وقوع زمین‌لغزش با استفاده از روش آماری در حوضه آبخیز بالیخلی (ایستگاه یامچی)

این پژوهش با هدف تشخیص و تعیین میزان حساسیت وقوع زمین‌لغزش و عوامل زمینه‌ساز آن در حوضه آبخیز بالخیلی واقع در استان اردبیل انجام گرفت. در این راستا، با استفاده از روش ارزش اطلاعاتی (lim) و با تکیه بر منابع کتابخانه‌ای از قبیل نقشه‌های توپوگرافی، زمین‌شناسی، مدل رقومی ارتفاع و تصاویر ماهواره‌ای، لایه‌های رستری مربوط به متغیرهای مستقل و متغیر وابسته (سیاهه زمین‌لغزش) تهیه گردید. متغیرهای مستقل شامل ارتفاع از سطح دریا، شیب، جهت شیب، لیتولوژی، بارندگی سالانه، ناهمواری، انحنای زمین، شاخص رطوبت توپوگرافی، شاخص پوشش گیاهی، فاصله از گسل، فاصله از آبراهه و فاصله از جاده بود. نتایج هم‌پوشی لایه‌های متغیرهای مستقل با لایه متغیر وابسته در محیط سامانه اطلاعات جغرافیایی (gis) نشان داد که شرایط رخداد زمین‌لغزش‌ها در ارتفاعات 2400 تا 2800 متر، شیب بالای 40 درجه، جهت شیب شمالی، زمین‌های مقعر، ناهمواری بالا، رسوبات سست و کم‌مقاوم (مارن، شیل و کنگلومرا)، بارندگی‌های 500 تا 550 میلی‌متر، شاخص پوشش گیاهی متوسط (0/55 -0/35)، فاصله کمتر از 500 متری گسل‌ها، فاصله کمتر از 200 متری رودها و فاصله 600 تا 1000 متری از جاده‌ها، بیشتر از سایر جاها مهیاست. در بین متغیرهای مستقل، سه متغیر شیب، ناهمواری و گسل جزو مهم‌ترین عوامل اولیه در وقوع زمین‌لغزش شناخته شدند؛ اما نقشه پهنه‌بندی حساسیت زمین‌لغزش نشان داد که 56 درصد حوضه در طبقات با حساسیت بالا و خیلی بالا واقع شده و نشانگر پتانسیل قابل‌توجه منطقه از نظر خطر حرکات توده‌ای است. در مقابل، 23 درصد حوضه نیز از پتانسیل خطر پایینی برخوردار بود. با توجه به بروز زمین‌لغزش‌ها در مراتع منطقه پیشنهاد شد تا از دخل و تصرف، چرای بی‌رویه دام‌ها و نیز احداث جاده در پهنه‌های مرتعی ممانعت به عمل آید.

assessment and zoning the landslide susceptibility using statistical method in the blaikhly catchment (yamchy station)

the aim of this research was to detect and determine landslide susceptibility and its affective factors in the balikhly catchment located at ardabil province. in this regard, raster layers of independent variables and dependent variable (landslide inventory) were prepared based on landslide information method (lim) relying on topography and geology maps, digital elevation models (dem), and satellite imagery. the independent variables included elevation, slope, aspect, lithology, annual rainfall, ruggedness, general curvature, topographic wetness index, vegetation index, distance from fault, distance from river and distance from road. the results of overlaying of the independent variables with the dependent variable in geographic information system (gis) showed that the circumstances for landslide occurrence were more prevalent at altitudes of  2400 to 2800 meters, slope over 40 degrees, north aspect, concave surface, rugged surface, loose sediments (marl, shale and conglomerate), rainfall of 500 to 550 mm, moderate vegetation index (0.3505), distance less than 500 meters to faults, distance less than 200 meters to rivers, distance of 600 to 1000 meters to roads. of the independent variables, 3 variables including the slope, ruggedness and distance to fault were recognized as the most important factors influencing the landslide occurrence. furthermore, the zoning map of the landslide susceptibility showed that 56% of the catchment area is situated in areas of high and very high susceptibility classes, indicating the considerable potential of the region in terms of mass movement risk. in contrast, 23% of the catchment area had low risk potential. it was suggested that it was inhibited of encroachment, irregular livestock and construction of the road in rangelands regarding the incidence of landslides in rangelands.