مسیریابی حرکت گردوغبار بر اساس غلظت ذرات معلق و مدل هواشناسی در استان همدان

گردوغبار یکی از مخاطرات طبیعی است که عمدتاً در مناطق خشک و نیمه‌خشک جهان ازجمله ایران رخ می‌دهد. در سال‌های اخیر، طوفان‌های گردوغبار به یکی از مهم‌ترین چالش‌های آلودگی هوای استان همدان تبدیل شده است و شناسایی کانون‌های تولیدکننده این پدیده اولین گام در مدیریت و کنترل آن به شمار می‌رود.؛ ازاین‌رو  در این مقاله به شناسایی کانون‌های تولید گردوغبار در استان همدان با استفاده از شاخص عمق اپتیکی اخذشده از تصاویر سنجنده مادیس و همچنین، مدل‌سازی عددی پیش‌بینی جریان هوا در بازه زمانی سال 2008 تا پایان سال 2018 پرداخته شده است. مسیر باد در 48 ساعت قبل از طوفان برای منشا خارجی و 12 ساعت برای منشا داخلی تعیین شد. داده‌های هواشناسی مدل نیز از سامانه یکپارچه‌سازی داده‌های جهانی دریافت شد. درنهایت با استفاده از سیستم اطلاعات مکانی و ابزارهای تحلیل مکانی، نمایش حرکت گردوغبارها از منشا شکل‌گیری تا داخل محدوده استان همدان ردیابی شد. نتایج نشان داد که منشا پدیده‌های گردوغبار ورودی به این استان دارای سه منشا داخل استان (شهرستان‌های فامنین، ملایر و رزن)، خارج از استان (استان‌های کردستان، خوزستان و مرکزی) و خارج از کشور (غرب عراق، سوریه، اردن و شمال عربستان) است که بیانگر لزوم مطالعه پایش مکانی گردوغبارهای این منطقه است. درنهایت، ترکیب روش‌های سنجش‌ازدوری و مدل ‌های‌اسپلیت به همراه اطلاعات زمینی گردوغبار می‌تواند دالان‌های تحت تاثیر گردوغبار را به‌خوبی نشان دهد.

routing dust storms using suspended particulates concentration and meteorological models in hamadan province

dust is one of the natural hazards that occur mainly in arid and semiarid areas of the world such as iran. in recent years, dust storms have been one of the most important air pollution crises in hamadan province. identifying the dust and sand sources is the first step in controling this phenomenon. thus, this study tried to identify dust sources of hamadan province using aerosol optical depth (aod) from the modis satellite images and numerical modeling to predict airflow from 2008 to the end of 2018. in the next step, using hysplit model, the path of particles’ moves and their source were determined at three levels of 500, 1000 and 1500 meters for 48 hours before the storm for external sources and 18 hours for internal sources. the meteorological data of the model was obtained from a 0.5degree gdas. finally, its movement from source to hamadan urban area was monitored using gis and spatial analysis tools. the results showed that the origin of the dust phenomena in this city are three sources including internal parts the province (famenin, malayer and razan county), outside the province (such as kurdestan, markazi, and khuzestan province) and out of iran (western parts of iraq, syria, jordan and northern saudi arabia). so, it is necessary to monitor the spatial patterns of dust sources in the western regions of iran for different years. the combination of remote sensing data, hysplit model, and field based data could well show dust transport corridors.