توزیع منطقه‌ای نیکل در خاک‌های سطحی بخش‌هایی از استان قم

تا کنون تحقیقات بسیاری در زمینه شناسایی مناطق آلوده و اجرای سیاست‌های استفاده پایدار از اراضی با توجه به خطر آلودگی آن‌ها انجام گرفته است. در این پژوهش توزیع مکانی نیکل در خاک‌های سطحی (عمق 10-0 سانتیمتر) بخشی از استان قم با کاربری‌های شهری-صنعتی، کشاورزی و بایر به وسعت 883 کیلومترمربع بررسی شد. در این مطالعه از ابزار زمین‌آمار (کریجینگ معمولی) استفاده گردید. نمونه‌برداری در 209 نقطه بر روی شبکه‌ای با فواصل حدود 1/5×1/5 کیلومتر در اراضی کشاورزی و شهری-صنعتی و حدود 2×2 کیلومتر در اراضی بایر انجام شد. غلظت نیکل کل و قابل‌جذب خاک توسط دستگاه جذب اتمی اندازه‌گیری شد. مطالعات آماری و زمین‌آماری توسط نرم‌افزارهای spss، variowin و wingslib انجام و نقشه‌ آلودگی با نرم‌افزار surfer16 رسم گردید. نتایج نشان داد که غلظت عنصر در هیچ‌یک از شکل‌ها در منطقه سمیت را نشان نداد؛ اما در کاربری‌های مختلف دارای تفاوت معنی‌دار بود. احتمالاً صنایع موجود، مواد مادری و سنگ‌های بازیک و فوق بازیک که غنی از نیکل هستند، استفاده از کودهای فسفاته و لجن فاضلاب باعث افزایش نیکل و جهت وزش بادهای غربی باعث انتقال نیکل در منطقه گردید است.

distribution of nickel in some surface soils of qom province using kriging method

heavy metals are known to be the most dangerous environmental pollutants because they do not decomposed by physical processes and therefore remain for a long time and will be effective in biochemical cycles and ultimately in the human food chain, disrupting biological reactions and damaging organs. therefore, in order to control the quality of the environment, it is important to study the heavy elements in the soil. so far, many researchs have been done to identify contaminated areas and implement sustainable land use policies regarding the risk of contamination. in this study, the spatial distribution of nickel in surface soils (010 cm) in parts of qom province with urbanindustrial, agricultural and uncultivated land uses with an area of 883 km2 was investigated. geostatistical tools (ordinary kriging) were used. sampling was performed at 209 points on a grid with distances of about 1.5 × 1.5 km in agricultural and urban land uses and about 2×2 km in uncultivated lands. the concentration of total nickel and absorbable soil was measured by atomic absorption spectrometer. statistical and geostatistical measures were performed by spss, variowin and wingslib software and contamination map was drawn with surfer16 software. the results indicated that the concentration of nickel in various forms in the region does not show toxicity. but there were significant differences in land uses. existing industries, parent materials, and nickelrich basic and ultrabasic rocks, the use of phosphate fertilizers and sewage sludge may have increased nickel, and the direction of westerly winds has led to the transfer of nickel in the region.