بررسی نوزمین‌ساخت پهنه گسل کاروانسرا بر پایه الگوهای ریخت‌زمین‌ساختی و فرکتالی حاکم بر شمال نوبران، شمال‌باختر ایران

پهنه گسلی کاروانسرا در شمال نوبران و پهنه زمین‌شناسی و ساختاری ایران مرکزی قرار گرفته است. این پهنه در جنوب دریای خزر و در کمربند آلپ-هیمالیا قرار دارد. مطالعه نشانه‌های ریخت‌زمین‌ساختی، روش مناسبی در ارزیابی فعالیت‌های زمین‌ساخت نسبی و بررسی تاثیرات پهنه گسلی موردمطالعه است. در این پژوهش 5 شاخص ریخت‌سنجی، شاخص عدم تقارن حوضه‌زهکشی، تقارن توپوگرافی عرضی، گرادیان – طول رودخانه، نسبت عرض کف دره به ارتفاع آن و منحنی فرازسنجی محاسبه شده است. ارزیابی این شاخص‌ها و همپوشانی نتایج آن‌ها با یکدیگر به‌عنوان شاخص زمین‌ساخت فعال نسبی در چهار رده شامل مناطق با فعالیت زمین‌ساخت نسبی، خیلی فعال تا مناطق با فعالیت کم مشخص گردید. توزیع این شاخص نواحی مربوط به فعالیت گسل‌های مختلف و نرخ‌های نسبی زمین‌ساخت پویا را مشخص می‌سازد. همچنین بعد فرکتالی در 11 مربع در منطقه موردمطالعه برای الگوی گسل‌ها و شبکه زهکشی منطقه به روش مربع‌شمار، نمودارهای log – log و استفاده از تحلیل‌های فرکتالی مربوطه محاسبه شده است. بررسی نوزمین‌ساخت پهنه گسلی کاروانسرا و قرارگیری حوضه‌ها، با میزان فعالیت زمین‌ساختی متوسط تا بالا، در پهنه گسل‌های اصلی و فعال در منطقه به‌خصوص در مناطقی که تراکم شکستگی‌ها بیش از دیگر مناطق است و ابعاد فرکتالی محاسبه شده برای پهنه گسلی و شبکه زهکشی، نشان‌دهنده عملکرد فعال سامانه گسلی در جبهه جنوبی محدوده موردمطالعه است. نقش موثر ساختارهای زمین‌ساختی در ایجاد نرخ‌های بالایی از میزان فعالیت نسبی زمین‌ساختی و ریخت‌شناسی شبکه زهکشی به‌عنوان عوامل مخاطرات طبیعی جدی در محدوده موردمطالعه محسوب می‌شوند.

investigating neotectonics of the karvansara fault zone based on morphotectonical and fractal patterns of the north nobaran, northwestern iran

the karvansara fault zone is located in north of the nobaran and in the geological and structural zone of central iran. this zone is located at the south of the caspian sea within the alpinehimalayan belt. the aim of this study was to investigate the morphological evidences and evaluate the relative tectonic activities along karvansara fault zone. for this purpose, five morphometric indices including drainage basin asymmetry factor (af), transverse topographic symmetry factor (t), stream length–gradient index (sl), ratio of valley floor width to valley height (vf) and hypsometric integral index (hi) as well as fractal dimensions of faults and drainage network were calculated. the evaluation of these indexes and the overlap of their results and the evaluation of the index of relative tectonic activity (iat) show that most of the study area indicate very active to active classes of the relative tectonic activity. also, the calculation of fractal dimension in eleven boxes in the study area for the faults and drainage network by square method, drawing of the loglog diagrams and the use of relevant fractal analysis show the tectonic activity of the region. the neotectonic study of the karvansara fault zone and the location of the basins with moderate to high tectonic activity, along the major active fault zones, especially in areas where fracture density is higher than other regions and fractal dimensions calculated for the fault zone and drainage network indicate that the activity of the fault system is on the southern part of the study area.