موقعیت بلاکینگ‌ها و بارش‌ها در ایران

برای تعیین موقعیت و نوع بلاکینگ‌ها موثر بر اقلیم دوره سرد ایران، داده‌های روزانه ارتفاع ژئوپتانسیل متر سطح 500 هکتوپاسکال در محدوده 10-70 درجه شمالی و 10-80 درجه شرقی با تفکیک 2.5 درجه در دوره آماری 2010-1961 استفاده شد. بلاکینگ‌ها با شاخص کمی تیبالدی بر روی نقاط رقومی شناسایی گردید. در منطقه موردمطالعه، سه ناحیه وقوع بلاکینگ به ترتیب در اروپای مرکزی، اروپای شرقی و آسیای مرکزی وجود دارند. نوع غالب بلاکینگ‌ها در این نواحی از نوع رکس با قرارگیری بلاکینگ و سردچال در سطوح میانی جو، روی همدیگر می‌باشد، چنانچه در اروپای مرکزی و شرقی یک بلاکینگ از نوع رکس شکل گیرد، همزمان در آسیای مرکزی یک تراف عمیق یا سردچال ایجاد می‌شود و این تسلسل در سیستم‌های جوی نصف‌النهاری طبیعی است. بارش‌های ایران با سیستم بلاکینگ رکس اروپای شرقی و سردچال آسیای مرکزی بیشترین ارتباط را داشته و ریزش‌ها در غالب نقاط ایران افزایش دارد؛ اما چنانچه در ناحیه آسیای مرکزی، ارتفاع افزایش داشته و بلاکینگ از نوع امگا شکل گیرد، به دلیل افزایش ارتفاع جو، بارش‌ها در غالب نقاط ایران کاهش دارند؛ اما چنانچه در اروپای مرکزی یک بلاکینگ از نوع امگا شکل گیرد با عمیق شدن تراف در بالکان و دریای سیاه، با ریزش‌های جوی در شمال غربی ایران همراه است و اگر این نوع بلاکینگ در اروپای شرقی شکل گیرد، عمدتاً تمرکز بارش‌ها در ناحیه خزری، خزر شرقی تا شمال شرقی ایران، است.

Location of blocking and precipitation in Iran

To determine of location and type of blockings affecting the cold climate of Iran, daily geopotential height data of 500 hPa in 1070 degrees north and 1080 degrees east with grid point of 2.5 degrees in period of 19612010 were used. Blockings were identified by quantitative Tebaldi index on digital points. In the study area, there are three areas of blocking occurrence in Central Europe, Eastern Europe and Central Asia, respectively. The predominant type of blocking in these areas is of the Rex type, with the blocking and the cold storage being placed on top of each other in the middle levels of the atmosphere.  If a Rex block is formed in Central and Eastern Europe, at the same time, a deep or cold trough is formed in Central Asia, and this sequence is normal in meridional atmospheric systems. Iran’s precipitation is most closely related to the Eastern European blocking system and the Central Asian cold zone, and precipitation is increasing in most parts of Iran. However, if atmospheric high increases in Central Asia and omegatype blocking is formed, due to the increase in atmospheric altitude, precipitation will decrease in most parts of Iran. But if an omegatype blockage is formed in Central Europe, with the deepening of trough in the Balkans and the Black Sea, it is accompanied by precipitation in northwestern Iran, and if this type of blocking is formed in Eastern Europe, the concentration of precipitation is mainly in the Caspian region, from the Eastern Caspian to the northeast of Iran.