شبیه‌سازی و پیش‌بینی رشد و گسترش شهری با استفاده از تکنیک سنجش‌ازدور (نمونه موردی: تربت‌جام سال‌های 2000 تا 2019)

شهرنشینی یکی از پیامدهای انقلاب صنعتی است که روند توسعه آن را متحول کرده و باعث گسترش مهاجرت ها به شهر شده است. یکی از نتایج اصلی گسترش شهرنشینی در دهه های گذشته تغییرات کاربری زمین ها در شهرها و رشد ناموزون آن‌هاست که این مسئله، مدیریت رشد شهرها را به یکی از مهم‌ترین چالش های قرن 21 تبدیل کرده است. پژوهش حاضر تغییرات زمین های شهر تربت‌جام را طی سال های 2000 تا 2019 ارزیابی و سپس این تغییرات را تا سال 1420 هجری شمسی پیش بینی می کند و در پایان با استفاده از شاخص توسعه سیمای سرزمین، نوع رشد شهر مشخص می شود. روش پژوهش توصیفی تحلیلی است. برای گردآوری داده ها در این پژوهش از تصاویر لندست، سنجنده، etm سال های 2000 و 2010 و سنجنده oli سال 2019 استفاده شده است. پس از طبقه بندی تصاویر در ادامه برای پی بردن به تغییرات صورت گرفته در کاربری اراضی شهر تربت‌جام و پیش بینی تغییرات تا سال 1420 از الگوی زنجیره مارکوف و ca استفاده شده است. نتایج به دست آمده در بازه زمانی 2000 و 2010 و 2019 نشان می دهد که مساحت تمام کاربری‌های منطقه موردمطالعه به جز کاربری اراضی بایر روندی افزایشی داشته است؛ به‌طوری‌که مساحت کاربری شهر از 81198 مترمربع در سال 2000 به 108720 مترمربع در سال 2010 و به 144441 مترمربع در سال 2019 رسیده است. همچنین مساحت اراضی کشاورزی از 207828 مترمربع در سال 2000 به 266265 مترمربع در سال 2010 و به 202941 مترمربع در سال 2019 رسیده است. مساحت اراضی فضای سبز و باغات از 2007 مترمربع در سال 2000 به 30861 مترمربع در سال 2010 و به 27351 مترمربع در سال 2019 رسیده است. مساحت اراضی بایر از 756504 مترمربع در سال 2000 به 659754 مترمربع در سال 2010 و به 690867 مترمربع در سال 2019 رسیده است و این نشان می‌دهد مساحت این اراضی با گذشت زمان کاهش داشته است. همچنین پیش بینی وضعیت چهار طبقه پوشش زمین شامل اراضی شهر، کشاورزی، بایر و فضای سبز و باغات در شهر تربت‌جام در افق 1404 نشان می دهد مساحت کاربری شهر در افق 1420 افزایش خواهد داشت؛ به‌طوری که این کاربری 192.13% دچار تغییر خواهد شد. مساحت کاربری کشاورزی با 71.05% و فضای سبز و باغات با 53.32% تغییرات روندی کاهشی خواهند داشت و مساحت کاربری بایر نیز با 100.87% تغییرات روندی افزایشی خواهد داشت. در پایان با شاخص توسعه چشم‌انداز، نوع رشد شهری مشخص شد. همچنین براساس این شاخص، نوع رشد شهر تربت‌جام از نوع لبه‌ای است.

Simulation and prediction of urban growth and expansion using remote sensing technique (Case Study: Torbat-e Jam, 2000-2019)

Urbanization is one of the consequences of the industrial revolution, which changed the development process and led to the expansion of migration to the city. One of the main results of the expansion of urbanization in recent decades is land use change in cities and their uneven growth, which has made managing urban growth one of the most important challenges of the 21st century. The present study evaluated the changes in the lands of Torbate Jam city during the years 2000 to 2019 and then predicts these changes until 1420 AH. The research method is descriptiveanalytical. Landsat images, sensors, ETMs of 2000 and 2010 and OLI sensors of 2019 have been used to collect data in this study. After classifying the images, in order to find out the changes in the land use of Torbate Jam city and to predict the changes until 1420, the Markov and CA chain model has been used. The results obtained in the period of 2000, 2010 and 2019 show that the area of ​​all land uses in the study area except barren land use has been increasing. Also, the forecast of the four floors of land cover, including urban lands, agriculture, barren and green space and gardens in the city of Tor bate Jam on the horizon of 1404, shows that the land use of the city will increase at the horizon of 1420, so that this land use will change by 192.13%. Agricultural land use will have a decreasing trend with 71.05% and green space and gardens with 53.32% and barren land use area will have an increasing trend change with 100.87%. Finally, with the Vision Development Index, the type of urban growth was determined. Also, according to this index, the growth type of Tor bate Jam city is of the edge type.