مورفولوژی و فرآیندهای موثر در تغییرات مسیر جریان رودخانه سفیدرود برای پیش‌بینی افق 2030

سفیدرود به‌عنوان بزرگ‌ترین و مهم‌ترین رودخانه سواحل جنوب دریای خزر نقش مهمی در زندگی، فعالیت ها و سرمایه های انسانی منطقه دارد. عوامل مورفولوژیک رودخانه و محیط های پیرامون آن و پیش‌بینی شرایط آینده می تواند در برنامه‌ریزی و آمایش دشت های ساحلی موثر و ضروری واقع شود. در این پژوهش از تصاویر ماهواره‌ای لندست 5، 7 و 8 سال‌های، 2002،1987 و 2018، همراه با داده‌های تغییرات تراز دریای خزر و دبی سفیدرود، بررسی های میدانی و نرم‌افزارهای envi 5.3، arcgis 10.4.1 و idrisi terrset به‌عنوان ابزار تحقیق بهره گرفته شد. ابتدا مقادیر احتمال تبدیل کاربری اراضی در سال 2018 بر مبنای مدل تلفیقی زنجیره مارکوف و سلول های خودکار به دست آمد. نتایج نشان داد که مدل تلفیقی، دارای دقت و صحت بالایی جهت پیش‌بینی الگوی آینده است. سپس با توجه به دقت و صحت خروجی مدل، نقشه پیش‌بینی کاربری اراضی و مورفولوژی رودخانه برای سال 2030 تهیه شد. با برازش دو نقشه سال 2018 و پیش‌بینی 2030 تغییرات محتمل در محیط رودخانه به دست آمد و در چهار محدوده مورد تحلیل قرار گرفت. درنهایت با استفاده از داده‌های تغییرات تراز دریای خزر و دبی سالانه رودخانه سفیدرود، روند تغییرات و پیش‌بینی مدل، موردبررسی قرار گرفت. نتایج نشان داد که بیشترین احتمال تغییرات در منطقه مطالعه مربوط به واحدهای رودخانه، اراضی ساحلی، تاسیسات ساخت انسان و دشت است. همچنین تا سال 2030، روند افزایش عرض کانال رودخانه رخ خواهد داد. این امر نشان دهنده افزایش میانگین دبی سالانه رودخانه تا حدود 100 مترمکعب بر ثانیه و افزایش تراز دریای خزر به سطح بالاتر از 27 متر تا سال 2030 است.

Morphology and effective processes on Sefidroud flow changes to predict horizon 2030

The study area is located in the Sefidroud coastal plain in Guilan province. The required theoretical foundations and basic information have been collected based on library studies and reviews of similar researches. Landsat 5, 7, 8 satellite images with similar imaging seasons from 1987, 2002, and 2018 are the basis for remote sensing studies. The trend of landuse change in 2018 was predicted in the Idrisi TerrSet software based on the maps of 1987 and 2002, using the CAMarkov model. To determine the classification and modeling accuracy, 120 ground control random points were determined and validated by field measurement spatial reality in the study area. The river change forecast map has been obtained with fitting the model output of 2030 and the land use map of 2018. This fitting, the Sefidroud canal was divided into 4 sections in the study area, and predicted changes were examined. The integrated CAMarkov model has a good capability in terms of accuracy in predicting land use and morphology of Sefidroud. The probable changes are in the river, coastal lands, and manmade facilities and plains units in the study area. The process of these changes will be such that will undergo erosion, change in the meandering, and flooding of areas around the river. The river canal crosssections has exhibited a decreasing trend of canal width until 2018. This is due to the reduction of Sefidroud discharge and the Caspian Sea level fall, increasing the channel width trend will occur according to the results of the CAMarkov model, until 2030. This indicates the possibility of increasing the average annual discharge of Sefidroud to about 100 (m3/s) and rising the Caspian Sea level above 27 (m) until 2030.