بررسی اثر شاخص‌های مورفولوژیکی رودخانه گرگانرود بر پهنه‌های سیلاب با استفاده از داده‌های سنجش از دور و تحلیل‌های مکانی(منطقه مطالعاتی: شهر آق‌قلا)

عبور رودخانه گرگانرود از شهرستان آق‌قلا همواره موجب سیلاب‌های مخربی شده است. هدف از تحقیق حاضر بررسی اثرات مورفولوژیکی رودخانه گرگانرود بر پهنه‌های سیلاب 1398 شهرستان آق‌قلاست؛ بدین منظور از تصاویر سری زمانی ماهواره‌های sentinel2 و landsat8 به منظور پایش کامل سیلاب استفاده شد. همچنین شاخص‌های ndwi و mndwi برای آشکارسازی پهنه‌های سیلاب بر تصاویر ماهواره‌ای اعمال گردید. پارامتر ضریب سینوزیته و تعداد و میانگین شعاع پیچانرودها در چهار بازه در حدفاصل روستای سلاق‌یلقی تا روستای دوگونچی با استفاده از نرم‌افزار google earth و autocad محاسبه گردید. مساحت پهنه‌های به دست آمده با استفاده از شاخص mndwi تقریباً 88 درصد از مساحت پهنه‌های بدست آمده از شاخص ndwi بیشتر بود. شاخص سینوزیته رودخانه در حدفاصل روستای سلاق‌یلقی تا روستای محمد آلق برابر 3.88 (پیچانرودی شدید) است. با توجه به تخریب دیوارۀ بیرونی پیچانرودهایی که شعاع انحنای کمی دارند مقدار زیادی گل‌ولای همراه با سیلاب به سمت مناطق شمال‌شرقی و جنوب‌شرقی جریان پیدا کرده بود. در تاریخ چهارم فروردین 1398، در حدفاصل روستای آق‌تکه‌خان تا روستای دوگونچی میانگین عرض کم بستر رودخانه و شیب بستر بسیار کم (دو در ده هزار) باعث عدم حرکت سیلاب شده که منجر به بالا آمدن سطح آب رودخانه و خروج آن از بستر رودخانه در محدوده شهری آق‌قلا شد. دیواره‌سازی قوس‌های بیرونی پیچانرودها، کاشت گیاهان با جذب آب زیاد در حریم کمی رودخانه، تعریض و لایروبی بستر رودخانه می‌تواند تا حد زیادی از آبگرفتگی شهر آق‌قلا هنگام سیلاب جلوگیری نماید.

Investigating Gorganrood River Morphological Indices and its Effects on Flood Zones using Remote Sensing Data and Spatial Analysis (Case Study: Aq’ Qala City)

Urban rivers are of the most important reasons for flood inundation in cities. This study aimed to investigate the morphological effects of the Gorganrood River in Aq’ Qala City in a case of flood inundation on March 2019. The images of Sentinel2 and Landsat8 were downloaded for full flood monitoring. After preprocessing, the NDWI and MNDWI indices were applied on the images to extract the flood zones. The sinuosity index and the number and mean radius of meanders were calculated from Sallaq Yilqi village to Dogonchi village using Google Earth and AutoCAD. The NDWI index was appropriate to detect the permanent and clear waters, while the MNDWI index was appropriate to detect the muddy waters and high humidity terrains. The area of flooded zones which obtained from the MNDWI index was 88% more than those of NDWI index. The sinuosity index was 3.88 (sever meander) in the district of the Sallaq Yilqi village to the Yampi village. Destruction outer arc meanders and low radius of meanders and erosion of soils in upstream were caused overflow the flood in the Gorganrood channel. On the 20th March due to low channel width and verylow gradient of bed river (0.0002) from the Aq Tekeh Khan village to the Dogonchi village were caused slow velocity of flood stream, therefore the water level was raised and the city of Aq’ Qala were flooded. According to the flood maps obtained, the northern and southern of the Aq’ Qala city located at highrisk zone. Canalization of outer meanders curvature, planting the absorbent vegetation around the quantitative buffer zone of the Gorganrood river, widening and dredging the channel and modifying structure of channel on the northern plains of Gorganrood River can be prevented from flooding over the Aq’ Qala city.