مدل‌سازی مسیرهای آتش در اکوتون‌های جنگل-علفزار در پارک ملی گلستان

مدل‌سازی رفتار آتش می تواند درک ارتباطات بین آتش و محیط زیست آن شامل آب و هوا، توپوگرافی و تیپ های پوشش گیاهی موجود در سطح یک توده تا سیمای سرزمین را ساده کند و به مدیران برای بازسازی یا حفظ نقش طبیعی آتش کمک کند. در این مطالعه از الگوریتم حداقل زمان حرکت (mtt) در مدل گسترش آتش flammap برای بررسی مسیرهای اصلی رشد آتش و نیز احتمال سوختن به عنوان یک سنجه ریسک آتش در پارک ملی گلستان در شمال شرق ایران بر اساس شرایط آب و هوا و رخداد آتش مشاهده شده در دوره مطالعه (1399-1379) استفاده شد. این پارک ملی یک زون انتقالی بین دو اقلیم متفاوت یعنی نیمه مرطوب و معتدل (غرب و جنوب غربی) و سرد خشک (شرق و جنوب شرقی) است و پوشش گیاهی آن به‌طور عمده از رویش های هیرکانی (جنگل) و ایرانوتورانی (علفزار) و اکوتون آن‌ها تشکیل شده است. با توجه به خروجی شبیه سازی مسیرهای اصلی گسترش آتش در پارک، بردارهای mtt از مواد سوختنی علفی خشک تر در بخش های جنوبی و شرقی عبور می کنند. این بردارها با حرکت از بخش های جنوبی و تقریباً با رسیدن به بخش مرکزی پارک به دو بردار اصلی به طرف جهت های شرقی و شمالی تقسیم می شود. مسیرهای مهم گسترش آتش با آزمون کای اسکوئر در سطح (p<0/05) تعیین شدند. که ﻫﻤﻪ اﯾﻦ ﻣﺴﯿﺮﻫﺎی ﻣﻬﻢ در ﻣﺪلﻫﺎی ﻣﻮاد ﺳﻮﺧﺘﻨﯽ ﻋﻠﻔﯽ ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺘﻪ و ﺗﻘﺮﯾﺒﺎً دوﺳﻮم آنﻫﺎ ﻧﯿﺰ در اﮐﻮﺗﻮن ﺟﻨﮕﻞ ﻋﻠﻔﺰار ﭘﺮاﮐﻨﺶ دارﻧﺪ. ﻫﻤﭽﻨﯿﻦ ﻧﻘﺸﻪ اﺣﺘﻤﺎل ﺳﻮﺧﺘﻦ ﺑﺮآورد ﺷﺪه روﻧﺪﻫﺎی ﻣﮑﺎﻧﯽ ﻣﺸﺨﺼﯽ را در ﭘﺎرک ﻣﻠﯽ ﻧﺸﺎن داد. ﺑﺮ اﺳﺎس اﯾﻦ ﻧﻘﺸﻪ ﺑﯿﺶﺗﺮﯾﻦ اﺣﺘﻤﺎل ﺳﻮﺧﺘﻦ در ﻋﻠﻔﺰارﻫﺎ و اﮐﻮﺗﻮن در ﺑﺨﺶ ﺟﻨﻮﺑﯽ ﭘﺎرک در داﻣﻨﻪ ارﺗﻔﺎﻋﯽ 1500-2000 ﻣﺘﺮی ﻣﺸﺎﻫﺪه ﺷﺪ. ﺑﺨﺶﻫﺎی ﻣﺮﮐﺰی رو ﺑﻪ ﻏﺮب و ﺟﻨﻮب ﭘﺎرک ﺗﺎبآوری ﺑﯿﺸﺘﺮی ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ آﺗﺶﺳﻮزی ﺣﺘﯽ در ﺷﺮاﯾﻂ آب و ﻫﻮای ﺷﺪﯾﺪ آﺗﺶ دارﻧﺪ. در اﯾﻦ ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ اﮐﻮﺗﻮن ﺟﻨﮕﻞ-ﻋﻠﻔﺰار ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﻧﻤﻮﻧﻪای از ﯾﮏ اﮐﻮﺳﯿﺴﺘﻢ ﻃﺒﯿﻌﯽ اراﺋﻪ ﺷﺪه ﮐﻪ از ﻃﺮﯾﻖ ﮐﻨﺘﺮل ارﺗﺒﺎﻃﺎت رﻓﺘﺎر آﺗﺶ و ﻣﻮزاﺋﯿﮏ ﻣﺎده ﺳﻮﺧﺘﻨﯽ در ﺟﻬﺖ اﻓﺰاﯾﺶ ﺗﺎبآوری در اﯾﻦ ﺳﯿﻤﺎی ﺳﺮزﻣﯿﻦ ﻣﯽﺗﻮان اﻗﺪام ﻧﻤﻮد. ﺷﻨﺎﺳﺎﯾﯽ ﮐﺮﯾﺪورﻫﺎی اﺻﻠﯽ آﺗﺶ ﻣﯽﺗﻮاﻧﺪ ﺑﻪ ﻣﺪﯾﺮان و ﺗﺼﻤﯿﻢﮔﯿﺮان اراﺿﯽ در ﭘﯿﺶﺑﯿﻨﯽ و ﺗﻨﻈﯿﻢ ﭘﻮﯾﺎﯾﯽﻫﺎی زﻣﺎﻧﯽ و ﻣﮑﺎﻧﯽ رژﯾﻢﻫﺎی آﺗﺶ ﻃﺒﯿﻌﯽ ﮐﻤﮏ ﮐﻨﺪ.

Modeling Wildfire Pathways in Forest-Grassland Ecotones in Golestan National Park

Modeling wildfire behavior can simplify the understanding of the relationship between fire and its environment, and allow managers to reconstruct or maintain the natural role of fire. In this study, the Minimum Travel Time algorithm in the FlamMap fire model was used to investigate the main pathways of fire growth and the burn probability as a measure of fire risk in the Golestan National Park in northeastern Iran. Based on the simulation output of the main fire pathways in the park, MTT vectors passed through the drier grassland fuels in the southern areas and then split into multiple vectors toward the eastern and northern parts of the park. Using the Chisquare test at the level of P