پارامترهای موثر بر مسائل زیست‌محیطی در شمال غرب ایران (مطالعۀ موردی: خشک شدن دریاچه ارومیه)

مسائل زیست‌محیطی در جغرافیا و میان جغرافیدانان از اهمیت و جایگاه برجسته ای برخوردار است چراکه پایه های این حوزه علمی بر محیط‌زیست قرار دارد. مسائل زیست‌محیطی در کشور ایران در طی دهه های اخیر رشد قابل‌ملاحظه‌ای کرده اند و فضاهای جغرافیایی را تحت شعاع خود قرار داده‌اند. در این میان شمال غرب کشور وضعیت ویژه ای دارد؛ چراکه کم آبی دریاچه ارومیه توانایی از بین بردن اکوسیستم موجود در آنجا را به صورت بالقوه داراست. بر این مبنا، پژوهش حاضر با هدف شناسایی پارامترهای موثر بر خشک شدن دریاچه ارومیه و رتبه بندی آن‌ها تلاش دارد گام مثبتی جهت ایجاد شناخت و تلاش جهت کاهش مسائل ناشی از این مشکل زیست‌محیطی بردارد. روش به کار رفته در این پژوهش، توصیفیتحلیلی است. روش جمع آوری اطلاعات بر مبنای کتابخانه ای و نیز میدانی (پرسشنامه ای) بوده و تجزیه و تحلیل اطلاعات به دست آمده با استفاده از نرم افزار spss و آزمون ttest انجام شده است. نتایج حاصل از تحقیق حاضر نشان می دهد 44 پارامتر در بعد انسانی، طبیعی و ترکیبی در خشک شدن دریاچه ارومیه نقش دارند. در بین پارامترهای انسانی موثر بر خشک شدن دریاچه ارومیه پارامترهای برهم زدن شرایط اکولوژیکی منطقه و کم توجهی به مدیریت منابع آبی، در پارامترهای طبیعی، تغییر بارش و کم شدن بارش و کم آبی و خشکسالی های پی در پی، و در پارامترهای ترکیبی، تغییر الگوی کشت و تولید محصولات پر آب و استفاده از تالاب‌ها بدون توجه به توان تالاب ها، اهمیت بیشتری در خشک شدن دریاچه ارومیه دارند.

Parameters Affecting Environmental Issues in Northwestern Iran (Case: Drying of Lake Urmia)

Environmental issues have great importance in the science of geography and among geographical experts because the foundations this field of science is based on environment. Environmental issues in Iran have grown significantly in recent decades and have overshadowed geographical spaces. The northwestern region of the country has a special situation because the water shortage of Lake Urmia has the potentiality of destroying the existing ecosystem in the future. The present study aimed at identifying the parameters affecting the drying of Lake Urmia and ranking them. The method used in this research is descriptiveanalytical method. The data was gathered using questionnaire and library source and the obtained data were analyzed using SPSS software and Ttest. The results showed that 44 parameters in human, natural and combined dimensions are involved in the drying of Lake Urmia. Among the human parameters that affect the drying of Lake Urmia, the parameters of disturbing the ecological conditions of the region and lack of attention to water resources management are so important. In natural parameters, change and decrease in rainfall, successive droughts are so important. Moreover, in combined parameters, changing the pattern of cultivation and production of waterrich crops and use of wetlands, regardless of the capacity of wetlands, are the most important factors in the drying of Lake Urmia.