بررسی غلظت و تغییرات مکانی نیترات در آب زیرزمینی دشت سرچهان (فارس)

آلودگی آب های زیرزمینی به نیترات مشکلی فراگیر در ایران و سراسر جهان است. آلودگی نیترات آب های زیرزمینی مرتبط با فعالیت های کشاورزی از مشکلات مهم محیط زیستی در مدیریت این منابع طبیعی است به گونه ای که این آلاینده شایع ترین آلاینده آب های زیرزمینی است. تعیین غلظت و تغییرات مکانی آن می تواند در بهره برداری و مدیریت منابع آب مفید باشد. پژوهش حاضر با هدف تعیین مقادیر و تهیه نقشه توزیع مکانی نیترات در دشت سرچهان فارس انجام شد. در این پژوهش روی هم رفته 50 حلقه چاه برای اهداف نمونه برداری انتخاب شدند و غلظت نیترات در آزمایشگاه به روش استاندارد مورد سنجش قرار گرفت. مقادیر نیترات اندازه گیری شده با استاندارد سازمان بهداشت جهانی مقایسه شد. هر چند تغییرات افزایشی یا کاهشی جزیی در غلظت نیترات برخی چاه ها مشاهده شد، اما زیر حد استاندارد سازمان بهداشت جهانی (50 میلی گرم در لیتر) بودند. به نظر می رسد غلظت نیترات در دشت از منابع غیر نقطه ای (استفاده از کودهای نیتروژنی) و منابع نقطه ای (فاضلاب شهری) متاثر شده است  که بی شک مهم ترین عامل بروز آلودگی نیترات در آینده خواهند بود. الگوهای مکانی نیترات نشان داد که بیشترین مقادیر غلظت نیترات در آب های زیرزمینی در شمال شرقی و جنوب شرقی دشت سرچهان واقع شده اند. همچنین همبستگی آماری معنی داری بین غلظت نیترات با عمق چاه ها مشاهده نشد.

Investigation of Nitrite Concentration and Spatial Variations in Groundwater of Sarchehan Plain (Fars)

Groundwater contamination with nitrate is a pervasive problem in Iran and all over the world. Groundwater nitrate pollution associated with agricultural activity is an important environmental problem in the management of this natural resource, so that this is one of the most common groundwater contaminants. Determining the concentration and its spatial variation can be useful in exploitation and management of water resources. In this research, a total number of 50 wells were selected for sampling purposes and nitrate concentrations were analyzed in the laboratory according to standard method. Measured nitrate levels were compared to World Health Organization (WHO). Although, slightly increasing or decreasing changes in nitrate concentrations were observed in some wells, however the concentrations were below the standard of WHO (50 mg/L).It seems that nitrate concentrations in plain are affected by nonpoint sources (nitrogen fertilizers) and point sources (wastewater) that will undoubtedly be most important source of nitrate pollution in the future. Spatial patterns of nitrate showed that the highest concentrations of nitrate were found in northeastern and southeastern. Also, no statistically significant correlations were observed between nitrate concentration and well depth.