طراحی یک مدل ریاضی برای تخصیص بهینه منابع آب سدهای منتخب استان فارس

مقدمه: کاهش شدید بارندگی‌ها، شرایط خشکسالی را در استان فارس به اوج خود رسانده‌ است به گونه‌ای که دبی تمام رودخانه‎های استان فارس بین 70 تا 100 درصد کاهش یافته‌است و با توجه به محدودیت منابع آب تجدیدپذیر، لزوم بهره‌برداری بهینه و پایدار از منابع آب موجود از جمله مخازن سدهای استان فارس ضروری است.روش : هدف اصلی و متدولوژی این تحقیق طراحی یک مدل برنامه‌ریزی ‌ریاضی برای تخصیص بهینه منابع آب سدهای منتخب در استان فارس، به منظور مزیت خالص سیستم در افق برنامه‌ریزی می‌باشد که مسائلی نظیر دوره زمانی، سطح قابلیت اطمینان، جریانات موجود دوره، تعداد سدها و همچنین برخی سناریوها را لحاظ کند. بر این اساس تابع هدف مدل به دنبال حداکثر مزیت حاصل برای سدها براساس پارامترهای تعیین‌شده با سه اندیس سناریو، سد و دوره زمانی می‌باشد.یافته ها: ابتدا این مدل را برای 5 کاربر(سد) با 4 سناریو مختلف در 10 دوره زمانی ماهانه در نظر گرفته شد که در این حالت مقدار تابع هدف به 39863110 رسید. سپس به منظور تحلیل حساسیت نتایج و نشان دادن تغییر جواب بهینه بسته به ابعاد مسئله،  به اجرای مدل برای 10کاربر(سد) با 8 سناریو مختلف در 20 دوره زمانی ماهانه  پرداخته‌شد که در این حالت مقدار تابع هدف به 82944240 رسید. بنابراین با افزایش ابعاد مسئله، افزایش چشمگیری در مقدار تابع هدف و تخصیص بهینه منابع آب سده‌های منتخب در استان فارس رخ می‌دهد.نتیجه گیری: با توجه به کمبود آب و خشکسالی‌های اخیر استان فارس، توجه به توسعه پایدار و عادلانه در برنامه‌ریزی تخصیص منابع آب و لحاظ کردن شاخص‌های گوناگونی در کنار هم و به صورت همزمان ضروری است.

designing a mathematical model for optimal allocation of water resources in selected dams in fars province

abstractintroduction: the sharp decrease in rainfall has reached the peak of drought conditions in fars province, so that the discharge of all rivers in fars province has decreased between 70 to 100 percent, and due to the limitation of renewable water resources, there is a need for optimal and sustainable use of existing water resources. all reservoirs of dams in fars province are necessary.methods: the main purpose and methodology of this research is to design a mathematical planning model for the optimal allocation of water resources of selected dams in fars province, in order to net advantage of the system on the planning horizon that issues such as time period, reliability level, course currents, number of dams and consider some scenarios. accordingly, the objective function of the model seeks the maximum advantage obtained for dams based on the parameters set with three indices of scenario, dam and time period.findings: at first, this model was considered for 5 users (dams) with 4 different scenarios in 10 monthly time periods, in which case the value of the objective function reached 39863110. then, in order to analyze the sensitivity of the results and show the change of the optimal answer depending on the dimensions of the problem, the model was implemented for 10 users (dams) with 8 different scenarios in 20 monthly time periods in which the value of the objective function reached 82944240. therefore, with the increase of the dimensions of the problem, a significant increase in the amount of the objective function and the optimal allocation of water resources of the selected centuries occurs in fars province. therefore, due to water shortages and recent droughts in fars province, it is necessary to pay attention to sustainable and equitable development in planning the allocation of water resources and taking into account various indicators simultaneously.